Αχλάδι – το «δώρο των θεών στους ανθρώπους».

Τα νόστιμα, αρωματιστά και ζουμερά αχλάδια, είναι φρούτα αγαπητά σε όλο τον κόσμο και περισσότερο στο βόρειο ημισφαίριο. Εκτός από τη νοστιμιά τους είναι υγιεινά και προσφέρουν πολλά οφέλη στον οργανισμό.

Η αχλαδιά ή απιδιά είναι οπωροφόρο δέντρο και ανήκει στην τάξη : «Ροδώδη» και στην οικογένεια των Ροδοειδών και

καλλιεργείται δε σε όλες τις εύκρατες χώρες. Το αχλάδι ανήκει στη οικογένεια των πυρηνόκαρπων  φρούτων  που περιλαμβάνει επίσης τα  μήλο, το  μούσμουλο, κλπ.  Η Επιστημονική ονομασία είναι  Pyrus communis.

Κατάγεται από τις περιοχές γύρω από την Κασπία θάλασσα και βρέθηκε στην Ελλάδα από τα αρχαία χρόνια. Στην Ευρώπη καλλιεργείται από το 17ο αιώνα. Είναι εξαιρετικά ανθεκτική στις χαμηλές θερμοκρασίες. Στην Ελλάδα η συστηματική καλλιέργεια της αχλαδιάς γίνεται κυρίως στη Μακεδονία (περίπου το 40% της εγχώριας παραγωγής) ,στην Πελοπόννησο (το 27% της παραγωγής) στη Δυτική Στερεά και στη Θεσσαλία. Η Ιταλία έχει τη μεγαλύτερη παραγωγή στον κόσμο. Ακολουθούν η Γαλλία η Ιαπωνία και η Κίνα. Η Ελλάδα έχει την 6η θέση στην Ευρώπη με 140,000 τόνους ετησίως.

Ποικιλίες 

Οι κυριότερες ποικιλίες αχλαδιού, που βρίσκουμε στην Ελλάδα είναι:

Το Κρυστάλλι, που καλλιεργείται κυρίως στη Μακεδονία και στη Βόρεια Πελοπόννησο.

Η Κοντούλα, η αχλαδιά με τα πιο νόστιμα και ακριβά αχλάδια ,εξαιρετικής ποιότητας αλλά και αρκετά ευαίσθητη. Καλλιεργείται στη δυτική Πελοπόννησο.

Η Βουτυράτη,  που καλλιεργείται κυρίως στη Μακεδονία και Θεσσαλία.

Η Δουκέσσα, με τους μικρούς νόστιμους καρπούς , που καλλιεργείται στη Μακεδονία.

Υπάρχουν και άλλες αγαπητές  ποικιλίες όπως οι : «Κάιζερ», «Πάς Κρασάν» και άλλες.

Εκτός από τις καλλιεργούμενες αχλαδιές υπάρχουν και αυτοφυείς στα δάση της βορείου και νοτίου Ελλάδας γνωστές με το όνομα αγριαπιδιά, αγκαθιά, αμπουρτζιά κ.λ.π.

Γενικά τα αχλάδια,  κατατάσσονται με βάση τον τόπο καταγωγής τους, και παγκόσμια,  οι ποικιλίες της αχλαδιάς  χωρίζονται σε δύο βασικές : Στις Ασιατικές ποικιλίες και στις Ευρωπαϊκές . Τα αχλάδια των Ασιατικών ποικιλιών, είναι τραγανά και «σφιχτά». Δεν αλλάζουν μετά τη συγκομιδή ή την αποθήκευση. Όταν συλλεχθούν είναι έτοιμα για κατανάλωση.  Αντίθετα, τα φρούτα των ευρωπαϊκών ποικιλιών γίνονται (τα περισσότερα),  πιο  μαλακά  και ζουμερά  όταν τα αφήνουμε  να ωριμάσουν .Οι πιο αγαπητές Ασιατικές ποικιλίες είναι οι : Ichiban Nashi, Shinsui, Shinsieki και η Nijisseki.

Συστατικά  

Τα αχλάδια έχουν πολύ λίγες θερμίδες (58 θερμίδες ανα 100g)

Είναι πηγή φυτικών ινών. Τα 100g παρέχουν 3,1g φυτικών ινών . Υπάρχουν ενδείξεις, ότι οι φυτικές ίνες μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Χρειάζεται όμως, επιπλέον διερεύνηση και οι έρευνες συνεχίζονται.  Επιπλέον οι φυτικές ίνες δημιουργούν δεσμούς με τοξίνες που ενοχοποιούνται για πρόκληση καρκίνου και έτσι προστατεύεται η μυκώδης μεμβράνη του εντέρου από επαφή με τέτοιες ενώσεις.  Οι φυτικές ίνες είναι επίσης σημαντικές  για τον προληπτικό ρόλο που μπορούν να παίζουν σε καρδιαγγειακά νοσήματα . Ο φλοιός περιέχει μεγαλύτερο ποσοστό φυτικών ινών από την σάρκα του φρούτου              

Αντιοξειδωτικά : Τα αχλάδια περιέχουν πολλά φαινολικά συστατικά. Οι ενώσεις αυτές – που βρίσκονται σε φυτικά τρόφιμα- έχουν υψηλή αντιοξειδωτική ικανότητα. Αναφέρεται, ότι μπορούν  να συμβάλλουν στην πρόληψη διαφόρων νοσημάτων όπως είναι καρδιαγγειακές  νόσοι  και ορισμένες μορφές καρκίνου . Οι φαινολικές ενώσεις του αχλαδιού βρίσκονται κυρίως στον φλοιό. Μικρές ποσότητες έχουν ανιχνευτεί και στην σάρκα του φρούτου.

Τα αχλάδια περιέχουν βιταμίνες  και κυρίως βιταμίνη C , βιταμίνες του συμπλέγματος Β (φυλλικό, ριβοφλαβίνη, πυριδοξίνη κ.α.), βιταμίνη Κ και  αρκετά μέταλλα όπως χαλκός, σίδηρος, κάλιο, μαγγάνιο και μαγνήσιο.

Τα αχλάδια περιέχουν μικρές ποσότητες φυτοχημικών συστατικών, όπως είναι το β-καροτένιο, η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη. Οι ενώσεις αυτές , σε συνεργασία με τις βιταμίνες C και Α ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού έναντι των βλαβερών συνεπειών των ελευθέρων ριζών

Παρά το γεγονός , ότι δεν υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση, θα πρέπει να αναφερθεί ότι τα αχλάδια συγκαταλέγονται μεταξύ των τροφίμων, που  φαίνεται ότι δεν προκαλούν αλλεργίες. (Συχνά ακούμε ότι προτείνονται σε άτομα που πάσχουν από διάφορες διατροφικές αλλεργίες). Σημειώνουμε και πάλι ότι αυτό δεν είναι επιστημονικά επαρκώς τεκμηριωμένο

Αχλάδια και Υγεία

Καρδιαγγειακά νοσήματα. Ο φλοιός των αχλαδιών, αν  προστεθεί  σε μία δίαιτα υψηλή σε χοληστερόλη,  συμβάλλει στην εξισορρόπηση  της αύξησης των λιπιδίων του αίματος καθώς επίσης και στην αύξηση  της συγκέντρωσης των αντιοξειδωτικών  στο αίμα. Παρότι τα αποτελέσματα αυτά θα πρέπει να επαληθευτούν  σε ανθρώπους, φαίνεται ότι η κατανάλωση ολόκληρου του αχλαδιού - και όχι μόνο της σάρκας -  παρέχει μεγάλο ποσοστό  αντιοξειδωτικών. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι η κατανάλωση αυτών  των φρούτων έχει διαφορετικές επιπτώσεις στην αντιοξειδωτική ικανότητα και στα λιπίδια του αίματος, σε καπνιστές και σε μη καπνιστές.   Η ημερήσια κατανάλωση  φρούτων (αχλάδι, μήλο και ¾ φλιτζανιού  (200 ml) χυμού πορτοκαλιού),  φαίνεται να αυξάνει την  αντιοξειδωτική ικανότητα,   ιδιαίτερα σε μη καπνιστές. Στους  καπνιστές, οι ερευνητές παρατήρησαν κυρίως  μείωση των λιπιδίων του αίματος.

Καρκίνος. Τρόφιμα, που είναι σημαντικές πηγές αντιοξειδωτικών, ιδιαίτερα τα φρούτα και  τα λαχανικά (συμπεριλαμβανομένου του αχλαδιού),  φαίνεται ότι μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης, ορισμένων τύπων καρκίνου.

Παλαιότερα, τα  αχλάδια θεωρούνταν « παραδοσιακά φάρμακα»,  χρήσιμα στη θεραπεία της κολίτιδας, σε χρόνιες διαταραχές της χοληδόχου κύστης, σε αρθρίτιδα και στην ουρική αρθρίτιδα.

Μέση διατροφική σύσταση

ΜΕΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 100g ΦΡΕΣΚΩΝ ΑΧΛΑΔΙΩΝ (Pyrus communis)

ΘΡΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟ     ΤΙΜΗ   % ΣΗΠ*

Ενέργεια        58 Kcal           3%

Υδατάνθρακες           13.81 g           11%

Πρωτεΐνες      0.38 g <1%

Ολικά λιπαρά            0.12 g 0.5%

Διαιτητικές φυτικές ίνες       3.10 g 8%

Βιταμίνες

Φυλλικό οξύ  7 µg    2%

Νιασίνη          0.157 mg        1%

Παντοθενικό οξύ       0.048 mg        1%

Πυριδοξίνη    0.028 mg        2%

Ριβοφλαβίνη  0.025 mg        2%

Θειαμίνη         0.012 mg        1%

Βιταμίνη A     23 IU   1%

Βιταμίνη C     4.2 mg            7%

Βιταμίνη E     0.12 mg          1%

Βιταμίνη K     4.5 µg 4%

Ηλεκτρολύτες

Νάτριο            1 mg   0%

Κάλιο  119 mg           2.5%

Μέταλλα

Ασβέστιο        9 mg   1%

Χαλκός           0.082 mg        9%

Σίδηρος          0.17 mg          2%

Μαγνήσιο       7 mg   2%

Μαγγάνιο                  2%

Φώσφορος    11 mg 2%

Ψευδάργυρος           0.10 mg          1%

Φυτοχημικά

ß-Καροτένιο  12 µg  --

ß- Κρυπτο-ξανθίνη   2 µg    --

Λουτεΐνη- Ζεαξανθίνη          45 µg  --

ΠΗΓΗ : USDA National Nutrient data base

Επιλογή και συντήρηση

Επιλέξτε φρούτα με λεία γυαλιστερή επιφάνεια, σφιχτά και με πλούσιο άρωμα. Αποφύγετε αυτά, που έχουν χτυπήματα ή κηλίδες με σκούρο (συχνά καφέ χρώμα) που ίσως υποδηλώνουν  προχωρημένη ωρίμανση. Υπάρχουν όμως και ορισμένοι τύποι αχλαδιών- συνήθως ασιατικές ποικιλίες- που έχουν χρώμα σκουριάς ή σκούρες κηλίδες στον φλοιό. Για τις ποικιλίες αυτές, τα χαρακτηριστικά αυτά είναι φυσιολογικά.

Εάν αγοράσετε πιο άγουρα αχλάδια, διατηρείστε τα, σε θερμοκρασία δωματίου, τυλιγμένα με χαρτί ή με λεπτό ύφασμα. Όταν μπορείτε να τα πιέσετε ελαφρά, είναι έτοιμα για κατανάλωση. Όπως όλα τα φρούτα, είναι προτιμότερο να τα καταναλώνετε φρέσκα, αλλά όταν αυτό δεν είναι δυνατόν, μπορείτε να τα διατηρήσετε για λίγες ημέρες στο ψυγείο, στις ειδικές φρουτοθήκες.

Κατανάλωση

Πριν από κάθε χρήση πλύντε τα καλά κάτω από τρεχούμενο νερό (σε θερμοκρασία δωματίου), για να απομακρύνετε οποιοδήποτε ξένο σώμα ή πιθανά υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Απολαύστε το φρέσκο ως έχει, και θυμηθείτε ότι είναι προτιμότερο να καταναλώσετε και τον φλοιό, καθώς οι περισσότερες βιταμίνες βρίσκονται ακριβώς κάτω από την επιφάνειά του.

Εάν κόψετε το αχλάδι σε φέτες ή σε μικρότερα τεμάχια, θα δείτε ότι μαυρίζει κατά την έκθεση στο οξυγόνο. Φροντίστε λοιπόν να το «ραντίσετε» με  μερικές σταγόνες φρέσκου χυμού λεμονιού (Η αμαύρωση (το μαύρισμα), οφείλεται σε μετατροπή του οξειδίου του σιδήρου σε οξείδιο του τρισθενούς σιδήρου). Μπορείτε ακόμα να απολαύσετε τα αχλάδια σε  φρουτοσαλάτα μαζί με τεμάχια άλλων φρούτων που αγαπάτε ή να παρασκευάσετε τάρτες, μαρμελάδες, κομπόστα. Τα αχλάδια δίνουν επίσης έναν πολύ νόστιμο χυμό που μπορείτε εάν θέλετε να αναμίξετε και με χυμούς άλλων φρούτων

Σημείωση: Το άρθρο είναι μόνον ενημερωτικό. Δεν παρέχει συστάσεις κατανάλωσης ή άλλης χρήσης. Για οποιαδήποτε χρήση απαιτούνται εξατομικευμένες συμβουλές, που πρέπει να ζητήσετε από τον γιατρό και από τον διαιτολόγο σας. Οι πληροφορίες για τη σχέση της διατροφής με ευεργετικά αποτελέσματα στην υγεία που αναφέρονται προέρχονται από ερευνητικά επιστημονικά δεδομένα. Δεν αποτελούν εγκεκριμένους ισχυρισμούς υγείας. Για σχετική πληροφόρηση ενημερωθείτε από τη σχετική ενότητα του Foodbites για τους ισχυρισμούς διατροφής & υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα

Πηγές:

Van't Veer P, Jansen MC, et al. Fruits and vegetables in the prevention of cancer and cardiovascular disease. Public Health Nutr. 2000 Mar;3(1):103-7.

Gerber M, Boutron-Ruault MC, et al. Food and cancer: state of the art about the protective effect of fruits and vegetables. Bull Cancer. 2002 Mar;89(3):293-312.

Bazzano LA, Serdula MK, Liu S. Dietary intake of fruits and vegetables and risk of cardiovascular disease. Curr Atheroscler Rep. 2003 Nov;5(6):492-9.

Gorinstein S, Martin-Belloso O, et al. Comparative content of some phytochemicals in Spanish apples, peaches and pears. J Sci Food Agric. 2002;82:1166-1170.

Leontowicz M, Gorinstein S, et al. Apple and pear peel and pulp and their influence on plasma lipids and antioxidant potentials in rats fed cholesterol-containing diets. J Agric Food Chem. 2003 Sep 10;51(19):5780-5.

Carbonaro M, Mattera M, et al. Modulation of antioxidant compounds in organic vs conventional fruit (peach, Prunus persica L., and pear, Pyrus communis L.). J Agric Food Chem. 2002;50:5458-5462.

Ament ME. Malabsorption of apple juice and pear nectar in infants and children: clinical implications. J Am Coll Nutr. 1996 Oct;15(5 Suppl):26S-29S.

Rimm EB, Ascherio A, et al. Vegetable, fruit, and cereal fiber intake and risk of coronary heart disease among men. JAMA. 1996;275:447-451.

Alvarez-Parrilla E, De La Rosa LA, et al. Daily consumption of apple, pear and orange juice differently affects plasma lipids and antioxidant capacity of smoking and non-smoking adults. Int J Food Sci Nutr 2010;61:369-80.

Soerjomataram I, Oomen D, et al. Increased consumption of fruit and vegetables and future cancer incidence in selected European countries. Eur J Cancer 2010;46:2563-80.

Dauchet L, Amouyel P, Dallongeville J. Fruits, vegetables and coronary heart disease. Nat Rev Cardiol 2009;6:599-608.

He FJ, Nowson CA, et al. Increased consumption of fruit and vegetables is related to a reduced risk of coronary heart disease: meta-analysis of cohort studies. J Hum Hypertens 2007;21:717-28.

USDA National Nutrient data base