Τα καλάθια καταφθάνουν τμηματικά –κάθε εβδομάδα περίπου 85- και 80-90 οικογένειες τα παραλαμβάνουν από συμφωνημένα σημεία στις τρεις περιοχές, για ν΄ απολαύσουν τα πιστοποιημένα βιολογικά λαχανικά που μεταφέρουν.
Οι δύο πλευρές -παραγωγός και καταναλωτές- έχουν ένα ιδιότυπο, αμοιβαία επωφελές «σύμφωνο»: μοιράζονται το ρίσκο και τα οφέλη της αγροτικής παραγωγής, αφού οι δεύτεροι προπληρώνουν –
αγοράζοντας … μετοχές λαχανικών- τα ολόφρεσκα προϊόντα του πρώτου. Έτσι, ο μεν αγρότης είναι πιο ασφαλής, οι δε καταναλωτές απολαμβάνουν ολόφρεσκα και ποιοτικά προϊόντα κάθε εβδομάδα. Το μοντέλο αυτό, μπορεί να έχει πολύπλοκο τίτλο –«Κοινοτικά Στηριζόμενη Αγροτική Παραγωγή-ΚΟΣΑΠ» (community supported agriculture- CSA) ή «αλληλέγγυα γεωργία» (solidarity agriculture)- αλλά στηρίζεται στην πολύ απλή λογική της συνεργασίας.
Στην Αττική λειτουργούν ήδη οι πρώτες τρεις ομάδες ΚΟΣΑΠ, στις προαναφερθείσες περιοχές, ενώ ενδιαφέρον για δημιουργία αντίστοιχης δομής έχει εκδηλωθεί και από πολίτες στον Χολαργό, με τη στήριξη του δικτύου αγροτών-καταναλωτών «Αγροναύτες».
Μάλιστα, το ένα από τα μέλη και εμπνευστές των «Αγροναυτών» ο καλλιεργητής από τη Λακωνία Βαγγέλης Βλαχάκης, ξεκινάει τώρα τον δικό του κοινοτικά υποστηριζόμενο λαχανόκηπο στην Πελοπόννησο.
Φθηνότερα 10%-20%
«Κάθε εβδομάδα μοιράζουμε στις τρεις ομάδες ΚΟΣΑΠ στην Αττική, που έχουν 25-35 μέλη έκαστη, γύρω στα 85 καλάθια, με 8-12 είδη εποχικών λαχανικών. Πρόκειται για πιστοποιημένα βιολογικά λαχανικά, που μπορούν να καλύψουν μια οικογένεια 2-3 ατόμων. Το καλάθι κοστίζει 10-15 ευρώ και περιλαμβάνει πέντε κιλά προϊόντων, τα οποία είναι 10%-20% φθηνότερα σε σχέση με τη λαϊκή αγορά και δεν έχουν καμία σχέση με τα τυλιγμένα σε ζελατίνα βιολογικά των σούπερ μάρκετ», σημειώνει μιλώντας σε δημοσιογράφους ο Θωμάς Άνεμος, ένας από τους πρώτους καταναλωτές που έγινε μέλος στο δίκτυο και συντονιστής του στην Αττική.
Οι ενδιαφερόμενοι καταναλωτές, κυρίως οικογένειες, αλλά όχι μόνο, έρχονται σε επαφή με τους «Αγροναύτες», οι οποίοι τους πληροφορούν ποια ομάδα ΚΟΣΑΠ είναι η εγγύτερη στη γειτονιά τους. Ακολούθως παραγγέλνουν τα λαχανικά, παραγγελία που πρέπει να επιβεβαιώσουν δύο ημέρες πριν από την προγραμματισμένη παράδοση. Στη συνέχεια, παραλαμβάνουν κάθε εβδομάδα οι ίδιοι τα καλάθια τους από το συμφωνημένο σημείο (π.χ., από κεντρικές πλατείες).
Κρίσιμα μεγέθη
«Για να μπορέσει να λειτουργήσει μια ομάδα πρέπει να έχει τουλάχιστον 15-20 μέλη και το πολύ 30-35. Αν υπάρχουν περισσότερα πρέπει να σπάσει στα δύο.
Επίσης, είναι πολύ βασικό ο παραγωγός να βρίσκεται σχετικά κοντά στον καταναλωτή» εξηγεί ο κ. Άνεμος και προσθέτει ότι κανονικά τα προϊόντα της σεζόν προπληρώνονται «σε δύο σεζόν ΚΟΣΑΠ, μια χειμωνιάτικη πέντε μηνών, από τον Νοέμβριο μέχρι τον Μάρτιο και μια θερινή, επτάμηνης διάρκειας, από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο».
Το κόστος μιας «μετοχής» λαχανικών είναι 420 ευρώ για ολόκληρη τη σεζόν των 28 εβδομάδων (διαθέσιμες μετοχές στις αρχές του 2012:100), 225 ευρώ για τη μισή σεζόν (14 εβδομάδες, με ισάριθμες διαθέσιμες μετοχές) και 68 ευρώ/μήνα.
Υπάρχει ενδιαφέρον για την ανάπτυξη ομάδων ΚΟΣΑΠ; «Αν και η ιδέα της Κοινοτικά Υποστηριζόμενης Αγροτικής παραγωγής μετράει ήδη 30 χρόνια ζωής, ωστόσο ακόμη και σε ευρωπαϊκό επίπεδο τώρα τελευταία αναπτύσσεται οργανωμένα. Το ενδιαφέρον αυξάνεται διαρκώς και μελλοντικά θα μπορούσε να καλύπτεται όλο το Λεκανοπέδιο Αττικής» απαντά ο κ. Άνεμος και προσθέτει ότι οι ομάδες ΚΟΣΑΠ ξεκινούν και υποστηρίζονται κατά περιοχές και από φορείς και συλλόγους (π.χ., φυσιολατρικούς συλλόγους ή κινήσεις πολιτών).
Προς επέκταση και σε άλλα προϊόντα
Οι «Αγροναύτες» εξετάζουν τώρα το ενδεχόμενο επέκτασης και σε άλλα προϊόντα όπως τα φρέσκα αβγά. Ήδη, εξάλλου, όταν υπάρχουν μαζικές παραγγελίες για φρούτα ή λάδι, διατίθενται και αυτά (π.χ., μία φορά τον μήνα), όχι όμως στο ήδη συμφωνηθέν καλάθι λαχανικών.
Ο κ.Ανεμος δεν γνωρίζει να υπάρχει μέχρι στιγμής στη Β. Ελλάδα μια «καθαρόαιμη» ΚΟΣΑΠ, αν και –όπως λέει- βρίσκονται σε εξέλιξη πρωτοβουλίες που «συνορεύουν» με αυτή τη λογική, όπως οι «Ομοτράπεζοι» στη Θεσσαλονίκη.
Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, αντίστοιχη πρωτοβουλία βρίσκεται στα «σπάργανα» στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης.
«Αναχώματα» στο κύμα της δημιουργίας ΚΟΣΑΠ; Μεταξύ άλλων, το γεγονός ότι, σύμφωνα με τον κ. Άνεμο, οι Έλληνες δεν έχουν ακόμη ανεπτυγμένη κουλτούρα προγραμματισμού και, αντί να προπληρώνουν για να λαμβάνουν ολόφρεσκα βιολογικά λαχανικά, προτιμούν να επισκέπτονται το μανάβικο ή το σούπερ μάρκετ ...κάθε φορά που πεινούν!
Τι γίνεται στον κόσμο;
Στην Ελλάδα, τα δίκτυα CSA μόλις τώρα ξεκινούν τη διαδρομή τους. Ωστόσο, στις ΗΠΑ κι άλλες χώρες ο θεσμός είναι ήδη ανεπτυγμένος, καθώς η λογική των CSA είναι επικερδής για όλους: όσο περισσότερο μία φάρμα δέχεται υποστήριξη, τόσο περισσότερο μπορεί να επικεντρωθεί στην ποιότητα και να μειώσει τον κίνδυνο οικονομικών ζημιών.
Σύμφωνα, μάλιστα, με τον ελληνικό Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων ΔΗΩ, σε ορισμένες χώρες, ο θεσμός είναι τόσο ανεπτυγμένος, ώστε οι καταναλωτές οργανώνουν δικά τους σχέδια CSA, φτάνοντας μέχρι το σημείο να νοικιάζουν γη και να προσλαμβάνουν καλλιεργητή! Στη Β. Αμερική, για παράδειγμα, υπάρχουν τουλάχιστον 1300 CSA φάρμες, ενώ ορισμένες εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό τους μέχρι και στις 3.000.
Στην Ιαπωνία, εκατομμύρια καταναλωτές συμμετέχουν στο σύστημα «teikei» -όπως λέγεται- που αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό μερίδιο της κατανάλωσης φρέσκων προϊόντων.
Στην Ευρώπη οι αριθμοί δεν είναι αντίστοιχοι, αλλά ήδη υπάρχουν αγροκτήματα CSA και οργανώσεις σε πολλές χώρες. Στην Ολλανδία για παράδειγμα οι CSA ονομάζονται Pergola και στην Γαλλία AMAP.
Βρετανία: Φάρμες που φυτρώνουν σαν μανιτάρια, αλλά και ... θεματικές ΚΟΣΑΠ! Πριν από κάποια χρόνια, ουδείς –ή πολλοί λίγοι- στη Μ. Βρετανία γνώριζαν τί σημαίνουν τα αρχικά «CSA». Σήμερα, οι ομάδες και οι φάρμες Κοινοτικά Υποστηριζόμενης Γεωργίας (CSA) φυτρώνουν ...σαν τα μανιτάρια και ορισμένες εξ αυτών ταΐζουν ολόκληρα χωριά εκατοντάδων κατοίκων.
Σήμερα, στη χώρα λειτουργούν 80 CSAs, ενώ άλλες 120 βρίσκονται στο στάδιο της ανάπτυξης, σύμφωνα τουλάχιστον με τον Ντέιβιντ Μπάρτον ( David Burton ) από την κοινοτική φάρμα «River Bourne», ο οποίος μίλησε πρόσφατα σε σεμινάριο του ΔΗΩ , στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο των δράσεων του ευρωπαϊκού προγράμματος Grundtvig «CSA for Europe».
«Η ηγεσία του 53% των CSA ανήκει σε καταναλωτές και του 24% σε αγρότες, ενώ το υπόλοιπο 23% αφορά κοινοπρακτικά σχήματα μεταξύ των δύο πλευρών. Το 73% των CSA αφορά σε παραγωγή λαχανικών και το 22% κρέατος» σημείωσε ο κ.Μπάρτον.
Ο ίδιος, από κοινού με τον επιχειρηματία Μπεν Πάρκερ (Ben Parker), δημιούργησε τη φάρμα «River Bourne» σε μια υποβαθμισμένη περιοχή με υψηλή εγκληματικότητα, το 2009. Σήμερα, τρία χρόνια μετά, η φάρμα απασχολεί 100 εθελοντές, μισθώνει έκταση 50 εκταρίων και διαθέτει το δικό της κοπάδι παραγωγικών ζώων ελευθέρας βοσκής, ενώ κάθε χρόνο μυεί εκατοντάδες μαθητές στα μυστικά της αγροτικής καλλιέργειας! Στην Αγγλία, υπάρχουν μάλιστα και ... θεματικά αγροκτήματα CSA, όπως ο βιολογικός αμπελώνας «Sedlescombe» , που έχει ως μέλη 32 νοικοκυριά και παράγει 15.000 μπουκάλια κρασιού ετησίως (εκ των οποίων περίπου7.500 διατίθενται στα μέλη).
Τα μέλη πληρώνουν 75 δολ. ετησίως για να έχουν 30% έκπτωση στο βιολογικό κρασί και πρόσβαση στον αμπελώνα, αλλά αν τα οικονομικά είναι … στενά, μπορούν να μειώσουν τη συνδρομή τους, προσφέροντας εργασία αντί για χρήματα!
Γερμανία: Από τρεις …50, μέσα σε λίγα χρόνια! Αν και η πρώτη ομάδα CSA της Γερμανίας (Buschberghof) υπήρχε ήδη από το 1988 κοντά στο Αμβούργο, στα χρόνια που ακολούθησαν πολλοί λίγοι μιμήθηκαν το παράδειγμά της. Οι φάρμες ήταν μόλις τρεις το 2003 και εννέα το 2007.
Σήμερα, τα αγροκτήματα και οι πρωτοβουλίες CSA υπολογίζεται ότι φτάνουν τις 25-50, σύμφωνα με τον Βέικο Χάιντς (Veiiko Heintz) από το κοινοτικό αγρόκτημα Karlshof, στο Βραδεμβούργο της Γερμανίας.
Κατά τον κ.Χάιντς, τα εμπειρικά μεγέθη στην περίπτωση της Γερμανίας δείχνουν ότι το κόστος για τη βιώσιμη λειτουργίας μιας τέτοιας δομής ανέρχεται σε 50-80 ευρώ ανά μήνα για ένα καλάθι που περιέχει μόνο φρούτα/λαχανικά και σε 150-250 ευρώ για ένα πακέτο που περιέχει επίσης δημητριακά, γαλακτοκομικά και κρέας.
Αυστρία: Πλήρως ισοσκελισμένα έσοδα-δαπάνες Στην Αυστρία, ο θεσμός ξεκίνησε συγκριτικά πιο όψιμα και συγκεκριμένα τον Δεκέμβριο του 2009, με το δίκτυο “GE.LA.” (Gartnerhof Ochsenherz”), που λειτουργεί με ορμητήριο έναν μεγάλο λαχανόκηπο, στα 35 χιλιόμετρα από τη Βιέννη.
Στην τρέχουσα σεζόν, ο λαχανόκηπος υπολογίζεται ότι θα παράγει 215 «μετοχές σοδειάς» (μία μετοχή ισοδυναμεί με την μέση εβδομαδιαία κατανάλωση ενός από τα μέλη του δικτύου).
Η γη που καλλιεργείται είναι νοικιασμένη, όπως επισήμανε -μιλώντας στο ίδιο σεμινάριο της ΔΗΩ, η Λίλι Χενζλ (Lilli Henzl) από το “GE.LA”.
Ο ετήσιος προϋπολογισμός της GE.LA για το 2012 δίνει και μια γεύση του τρόπου λειτουργίας της. Τα συνολικά έσοδα για φέτος προϋπολογίζονται σε 260.000 ευρώ, εκ των οποίων 219.000 προέρχονται από τα μέλη του, 36.000 από την πώληση σπόρων και νεαρών φυτών και 5.000 ευρώ από οικονομική στήριξη τρίτων.
Οι δε δαπάνες είναι πλήρως ισοσκελισμένες, και αναλύονται ως εξής: 170.000 ευρώ το κόστος εργασίας, 60.000 τα λειτουργικά έξοδα, 10.000 η αγορά εξοπλισμού και 10.000 άλλα έξοδα.
Μόλις φέτος ιδρύθηκε στην Αυστρία και η δεύτερη φάρμα CSA, που φέρει την επωνυμία «Gemusefreude» και δημιουργήθηκε από ένα νεαρό ζευγάρι, που επέστρεψε στη γη των παππούδων του για να την καλλιεργήσει.
Πηγή:www.paseges.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου