Φυτικά φάρμακα για προστασία φυτών.

1. Πολυκόμπι(Equisetum Arvense)-(για μυκητιάσεις)

Το πολυκόμπι φύεται σε υγρά,όξυνα και αμμοπηλώδη εδάφη, σε βουνά και μέσα σε δάση. Έχει βλαστούς με ανοιχτό πράσινο χρώμα και τα στελέχη του έχουν λεπτότατες ραβδώσεις κατά μήκος.

Την άνοιξη πέτα καφετιά βλαστάρια με σπόρια, που στην κορυφή φέρουν αγκάθια. Στην συνέχεια εκφύονται και πράσινα βλαστάρια χωρίς σπόρια μήκους 20 - 30 εκ. με πυκνά παρακλάδια τα οποία και μαζεύουμε για το παρασκεύασμα μας. Τα βλαστάρια αυτά μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε χλωρά ή να τα αποξηράνουμε σε σκιερό στεγνό μέρος για να τα έχουμε όλο το χρόνο. Τα μέρη αυτά του φυτού περιέχουν μέχρι 10% πυριτικά οξέα. Το τσάι από αυτά τα μέρη του φυτού είναι θεραπευτικό και για τον άνθρωπο για το βήχα, ρευματισμούς, νεφρά και καθαρισμό του αίματος.


Για την υποβοήθηση των καλλιεργούμενων φυτών φτιάχνουμε τα εξής:

Τσάι
Χρησιμοποιούμε ένα κιλό χλωρό ή 200γρ. αποξηραμένο Equisetum Arvense.
Το βάζουμε σε ένα δοχείο και το περιχύνουμε με 5 λίτρα νερό που κοχλάζει. Το αφήνουμε έτσι για 30 λεπτά να τραβήξει, μετά το σουρώνουμε και προσθέτουμε άλλα 5 λίτρα κρύο νερό. Με αυτό το τσάι ραντίζουμε τα φυτά προληπτικά και θεραπευτικά ενάντια στις μυκητιάσεις.

Ένας άλλος τρόπος παρασκευής τσαγιού είναι να βράσουμε 500γρ.αποξηραμένο Equisetum Arvense για 30 λεπτά της ώρας μέσα σε 5 λίτρα νερό. Στη συνέχεια το σουρώνουμε και προσθέτουμε 20 λίτρα νερό κρύο.

Με τα παρασκευάσματα αυτά ψεκάζουμε δένδρα και λαχανικά ενάντια σε μυκητιάσεις (περονόσπορο, ωίδιο, φουζικλάδιο, μονίλια, κ.α.).Σε περιπτώσεις κινδύνου ψεκάζουμε αρκετές φορές, μια φορά 4 μέρες ενώ σε περιπτώσεις σοβαρών προσβολών προσθέτουμε στο τσάι αυτό και 0.1 έως 0.3 % βρέξιμο θειάφι ή θειικό χαλκό.

Σκέτο τσάι αραιωμένο 10 φορές με νερό χρησιμοποιείται για πότισμα των φυτών βοηθώντας έτσι περισσότερο το φυτό και τις ρίζες του.

Διάφοροι συνδυασμοί με κρύο έκχυμα από πολυκόμπι του αγρού-(για απομυζητικά έντομα)

Σε ένα δοχείο (ξύλινο ή πλαστικό) με 10 λίτρα νερό ρίχνουμε ένα κιλό φρέσκο ή 200γρ. αποξηραμένο Equisetum Arvense και το αφήνουμε 8 ημέρες να τραβήξει ανακατεύοντας το κάθε μέρα από λίγο. Μετά από τις 8 ημέρες το σουρώνουμε.

Σε ένα άλλο δοχείο διαλύουμε μέσα σε χλιαρό νερό 40γρ. τριμμένο πράσινο σαπούνι όπου αφού διαλυθεί καλά το σαπούνι προσθέτουμε το σαπουνόνερο στο διάλυμα από το πολυκόμπι. Εκεί προσθέτουμε και 800γρ. οινόπνευμα (άσπρο ή φωτιστικό) και τέλος προσθέτουμε τόσο, ώστε να έχουμε σύνολο 40 λίτρων, δηλαδή μέσα στο διάλυμα αυτό εκτός από το πολυκόμπι έχουμε και 2% οινόπνευμα και 1% σαπούνι.Με το παρασκεύασμα αυτό ψεκάζουμε τα φυτά ενάντια σε απομυζητικά ή και φυλλοφάγα έντομα.

Τον ίδιο συνδυασμό μπορούμε να κάνουμε χρησιμοποιώντας αντί το μίγμα από πολυκόμπι το κρύο έκχυμα 24 ωρών από τσουκνίδα για τις μελίγκρες, ή το διάλυμα 10 ή 14 ημερών για άλλα έντομα. Επίσης μπορούμε να συνδυάσουμε διάλυμα από πολυκόμπι και τσουκνίδα 1:2 ή 1:1 και να το αραιώσουμε με τετραπλάσιο ή πενταπλάσιο νερό, φτιάχνοντας έτσι ένα παρασκεύασμα με το οποίο θα ραντίσουμε τα φυτά για ενδυνάμωση τους.

2. Αιθέρια έλαια
Αν προσέξετε, θα παρατηρήσετε, ότι σε διάφορα φυτά δεν κάθονται επάνω έντομα και ζωύφια που προσβάλλουν τα καλλιεργούμενα φυτά. Π.χ. πάνω στην λεβάντα, το δεντρολίβανο, το θυμάρι και το κάρδαμο δεν πηγαίνουν μελίγκρες. Αυτό οφείλεται στη μυρωδιά τους. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει με το θάμνο της κουφοτυλίας (σουμπούκος ή μέλαινα)που δεν τον πλησιάζουν οι αρουραίοι και οι τυφλοπόντικες. Μερικοί υποστηρίζουν ότι υπάρχει και κάποια απωθητική ακτινοβολία που εκπέμπεται από το φυτό αυτό προς αυτά τα ζώα. Οι οσμές των φυτών προέρχονται από τα αιθέρια έλαια που περιέχουν. Τα αιθέρια έλαια είναι πτητικές ουσίες, δηλαδή ουσίες που εξατμίζονται, εύκολα και τις καταλαβαίνουμε με την όσφρηση.

Αρκεί λοιπόν να κάνουμε παρατηρήσεις και να βρούμε τα φυτά που με τη μυρωδιά τους διώχνουν τα έντομα που προσβάλουν τα καλλιεργούμενα φυτά μας, έτσι ώστε να κάνουμε ραντίσματα με τα αιθέρια έλαια αυτών των φυτών και να απωθούμε ορισμένα έντομα.

Χρησιμοποιούμε τα πράσινα μέρη ή και τα άνθη των φυτών που θα επιλέξουμε (π.χ. λεβάντα) τα οποία και μαζεύουμε την εποχή που μυρίζουν πιο δυνατά (δηλαδή την άνοιξη) και φτιάχνουμε διάφορα τσάγια. Το βράσιμο δεν πρέπει να ξεπερνά τα 2 λεπτά ή το πολύ 3 γιατί διαφορετικά διαφεύγουν τα αιθέρια έλαια.

Στο εμπόριο υπάρχουν έτοιμα αποστάγματα διαφόρων αιθέριων ελαίων (λεβάντας, έλατου, μέντας,καμφοράς κ.α.) τα οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε πολύ μικρές ποσότητες : 0.02 – 0.05%

Σε ένα λίτρο νερό το 0.05% είναι μισό γραμμάριο. Επειδή όμως αυτή η ποσότητα είναι πολύ δύσκολο να ζυγιστή για αυτό ζυγίζουμε 50 σταγόνες και στην συνέχεια υπολογίζουμε πόσες σταγόνες είναι το μισό γραμμάριο. Χρησιμοποιούμε τόση ποσότητα, ώστε η μυρωδιά να είναι τόσο δυνατή, όσο μυρίζει το φυτό στη φυσική του κατάσταση, όχι παραπάνω. Το ίδιο ισχύει και για το τσάι που θα φτιάξουμε μόνοι μας.

Προσοχή: Αν θέλουμε να διαλύσουμε σε 10 λίτρα νερό 5 γραμμάρια αιθέριο έλαιο θα πρέπει πρώτα να γίνει η διάλυση των 5 γραμμαρίων σε ένα λίτρο νερό. Επειδή όμως τα αιθέρια έλαια όπως και τα λάδια δεν διαλύονται στο νερό για αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ένα συνηθισμένο υγρό σαπούνι κουζίνας ή κάτι ανάλογο για να μπορέσει να γίνει η διάλυση.

Ρίχνουμε λοιπόν μέσα σε ένα λίτρο νερό 2 ως το πολύ 5 σταγόνες υγρό σαπούνι το ανακατεύουμε και στη συνέχεια ρίχνουμε τα 5 γραμμάρια του αιθέριου ελαίου το οποίο τώρα διαλύεται εύκολα και ανακατεύοντας συμπληρώνουμε το νερό ώστε να έχουμε σύνολο 10 λίτρα.
Μπορούμε να ανακατεύουμε τα αιθέρια έλαια μέσα σε διάλυμα από τσουκνίδα ή αλλά φυτά ή ακόμα και να ρίχνουμε κομμάτια από τα κομμάτια από τα αρωματικά φυτά μέσα στο διάλυμα τις τσουκνίδας λίγες μέρες πριν το σουρώσουμε.

3. Φτέρες ή Πτέρες

Είναι φυτά που ανήκουν στην οικογένεια των κρυπτογαμικών φυτών. Λέγονται έτσι, γιατί δε σχηματίζουν άνθη στην κάτω πλευρά των φύλλωντους και μεταφέρονται με τον άνεμο πολύ μακριά. Οι φτέρες φυτρώνουν σε υγρά και σκιερά μέρη. Θα τις βρούμε μέσα σε δάση πλατύφυλλων κυρίως δένδρων σε ρεματιές και γενικά σε μέρη που έχει υγρασία. Όταν κόβουμε φτέρες δεν πρέπει να τις ξεριζώνουμε αλλά να τις κόβουμε από τα στελέχη τους και η ρίζα να μένει μέσα στο έδαφος.

Τα είδη που μας ενδιαφέρουν είναι:

α) Φτέρη η αέτειος (Pteridium Aquilinum-(για ψώρες και αφίδες κλαριών)

Το είδος αυτό μπορεί να φτάσει μέχρι ύψος 1.5μ. και μπορεί να φύεται μέχρι υψόμετρο 1500μ. Είναι πολύ διαδεδομένο στην Ελλάδα. Το είδος αυτό της φτέρης,όπου είναι άφθονο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν κάλυψη του εδάφους στις καλλιέργειες λαχανικών και κάλυψη των λεκανών των δένδρων. Επίσης,χρήσιμο είναι στην κάλυψη των δαπέδων των σταύλων μαζί με άχυρο. Με τη φτέρη αυτή φτιάχνουμε ένα παρασκεύασμα για ψώρες και αφίδες (μελίγκρες)ως εξής : Ψιλοκόβουμε τις φτέρες και τις ρίχνουμε σε ένα δοχείο με νερό. Για κάθε λίτρο νερό χρησιμοποιούμε 10γρ. ψιλοκομμένη φτέρη. Κλείνουμε το δοχείο και το αφήνουμε έτσι για 14 μέρες. Μετά με ένα πινέλο ή βούρτσα τα οποία βουτάμε στο διάλυμα τρίβουμε τα κλαριά και τα κλαδιά όπου κάθονται οι ψώρες και οι αφίδες.

 β) Η φτέρη (Dryopteris Filix-Mas)-(για μελίγκρες φύλλων κ.λ.π. απομυζητικά)

Το είδος αυτό της φτέρης είναι κάπως σπάνιο στην Ελλάδα. Με αυτό μπορούμε να φτιάξουμε ένα παρασκεύασμα για τις μελίγκρες των φύλλων, ψώρες, κλαριών και άλλων απομυζητικών ζωυφίων .Βράζουμε 1 κιλό φρέσκια ή 150γρ. αποξηραμένη φτέρη του είδους αυτού σε 5 λίτρα νερό για μίση ώρα. Στην συνέχεια αφού το αφήσουμε να κρυώσει αλείφουμε με ένα πινέλο τα σημεία που υπάρχουν τα παράσιτα. Το παρασκεύασμα γίνεται πιο αποτελεσματικό, αν προσθέσουμε 2% οινόπνευμα και 1%σαπούνι. Το σαπούνι (πράσινο τρίμμα) το διαλύουμε καλά σε λίγο διάλυμα όταν αυτό είναι ακόμα ζεστό, σε χωριστό δοχείο και μετά το επιστρέφουμε όλο μαζί στο αρχικό δοχείο. Το οινόπνευμα το προσθέτουμε αμέσως πριν τη χρήση.

4. Ευκάλυπτος –Καμφορά – Μέντα – Δυόσμος-(για σκόρους φυτών και σκουλήκια)

Από τα φύλλα των φυτών αυτών χρησιμοποιούμε τα αιθέρια έλαια με τα οποία, είτε μόνα τους, είτε μαζί με άλλες ουσίες μπορούμε να εκδιώξουμε διάφορα ενοχλητικά σκουλήκια (κάμπιες) και είδη σκόρων φυτών. Π.χ. η κάμπια του εντόμου Eupoecina Ambiquella και άλλες προνύμφες εντόμων, που φτιάχνουν ιστό σαν της αράχνης, απωθούνται με την οσμή από αυτά τα αιθέρια έλαια.
Αν βρούμε στο εμπόριο αιθέρια έλαια των φυτών αυτών σε κρυστάλλους, τότε τα χρησιμοποιούμε ως εξής. Διαλύουμε ένα γραμμάριο από τους κρυστάλλους σε μερικές σταγόνες οινόπνευμα και όλο το διαλύουμε σε 10 λίτρα νερό και μετά ψεκάζουμε.
Το οινόπνευμα πρέπει να είναι λιγότερο του 2% στο σύνολο.

5. Αρτεμησία το αψίδιον(ArtemisiaΑbsinthium)-(απωθητικά μυγών και άλλων εντόμων)


Το φυτό αυτό δεν είναι και τόσο συνηθισμένο στην Ελλάδα (υπάρχουν άλλα συγγενικά). Ευδοκιμεί εύκολα σχεδόν παντού, είναι φυτό πολυετές, θαμνώδεις. Ανθίζει Ιούλιο ή Αύγουστο και φτάνει μέχρι ύψος 1.25μ. Περιέχει αιθέρια έλαια και ενζυματικές ουσίες.

Από την αρτεμισία χρησιμοποιούμε όλο το φυτό εκτός από τις ρίζες του για τσάγια, τα οποία είναι καλά και για τον άνθρωπο. Αυτό το τσάι διεγείρει την όρεξη και θεραπεύει παθήσεις της χολής και του στομάχου.

Για την φυτοπροστασία πιο δραστικά είναι τα επάνω φύλλα με τα στελέχη τους όταν μαζεύονται λίγο πριν την ανθοφορία ή μόλις αρχίζει. Μπορούμε να κόψούμε περισσότερα φύλλα και να τα αποξηράνουμε σε σκιά για να τα έχουμε διαθέσιμα όλο το χρόνο.

Το τσάι για ράντισμα γίνεται ως εξής. Σε ένα δοχείο ρίχνουμε 3 κιλά αποξηραμένου φυτού ή 10 κιλά φρέσκου και τα περιχύνουμε με νερό που κοχλάζει μέχρι να σκεπαστεί, το αφήνουμε έτσι σκεπασμένο 20 – 30 λεπτά, για να τραβήξει. Μετά σουρώνουμε και προσθέτουμε και άλλο νερό μέχρι να έχουμε σύνολο 100 λίτρα. Με αυτό ραντίζουμε τα φυτά για να διώξουμε διάφορα ενοχλητικά έντομα.

6. Πύρεθρο-(φυσικό εντομοκτόνο)


Το πύρεθρο είναι φυτό πολυετές ποώδες, μοιάζει με τη μαργαρίτα, γίνεται και θάμνος και έχει φύλλα οδοντωτά. Από τα άνθη του βγαίνει η δραστική ουσία πυρεθρίνη, που είναι ένα φυσικό εντομοκτόνο.
Η πυρεθρίνη έχει χρησιμοποιηθεί από αρχαιοτάτους χρόνους για μύγες, κουνούπια και άλλα έντομα.

Το πύρεθρο ανήκει στην οικογένεια των χρυσανθέμων, τα είδη που μπορούν να καλλιεργηθούν και έχουν πυρεθρίνες είναι τα εξής:
Chrysanthemum Cinerariafolium, Chrysanthemum Roseum ή Coccineum, Chrysanthemum Marschalli.
Ένα άλλο είδος πύρεθρου, το πύρεθρο το παρθένιο (Pyrethrum Parthenium) φύεται μόνο του σε βουνά της Ελλάδας. Έχει φύλλα με γκρί χνούδι και μικρά άσπρα άνθη που δίνουν πολύ καλή πυρεθρίνη.
Δεν ξέρουμε όμως αν αυτό το είδος μπορεί να καλλιεργηθεί.

Καλλιέργεια πύρεθρου
Το Μάιο σπέρνουμε τους σπόρους σε δοχεία σπορείου με καλό χώμα. Οι σπόροι τοποθετούνται σχεδόν στην επιφάνεια. Χρειάζεται λίγο πότισμα για να φυτρώσουν,αλλά το χώμα να στραγγίζει. Την επόμενη άνοιξη τέλος Μαρτίου, μεταφυτεύουμε τα φυτά στην οριστική τους θέση. Φτιάχνουμε σαμαράκια σε γραμμές, όπου κάθε γραμμή απέχει 30εκ. από την άλλη και πάνω στη γραμμή κάθε φυτό έχει αποστάσει 30εκ. από το άλλο. Δε χρειάζεται λίπανση, ειδικά τα χημικά λιπάσματα κάνουν κακό στο φυτό.

Το πύρεθρο δίνει άνθη κατά το Μάιο ή Ιούνιο εφόσον ποτίζεται. Το πότισμα συνεχίζεται μέχρι το φθινόπωρο. Το φυτό δίνει άνθη για 10 χρόνια.

Χρήση του πύρεθρου
Τα άνθη κόβονται και τοποθετούνται σε σκιερό και ξηρό μέρος για αποξήρανση. Προσοχή στη δυνατή αντηλία. Η υπεριώδης ακτινοβολία και η θερμοκρασία πάνω από 28 C (κελσίου) καταστρέφουν ή κάνουν να διαφύγει η πυρεθρίνη. Η διαδικασία εξαγωγής του εκχυλίσματος χρειάζεται συσκευές χημικού εργαστηρίου. Η μέθοδος περιγράφεται σε έντυπο του Μπενάκιου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου με τον τίτλο << Το Ελληνικό πύρεθρο >>. Παρόλο που το πύρεθρο χρησιμοποιείται από πολλά χρόνια ως εντομοκτόνο, δεν παρατηρήθηκε ανάπτυξη ανθεκτικότητας. Εδώ και μερικά χρόνια υπάρχει και συνθετική πυρεθρίνη, ίσως εδώ να έχουμε ανάπτυξη ανθεκτικότητας. Η πυρεθρίνη δρα ως δηλητήριο νεύρων και έχει αποτελέσματα και με την επαφή. Τα έντομα στην αρχή παρουσιάζουν έναν ερεθισμό μετά παραλύουν και τα περισσότερα ψοφούν.

Το εντομοκτόνο αυτό παρόλο που είναι αβλαβές για τα θερμόαιμα ζώα και τον άνθρωπο, δεν παύει να σκοτώνει και τα ωφέλιμα έντομα, όπως τις μέλισσες και άλλα έντομα που τρώνε τα βλαβερά. Το πλεονέκτημα του έναντι των συνθετικών εντομοκτόνων είναι ότι αποικοδομείται σύντομα (48 ώρες) σε φυσικές αβλαβής ουσίες. Σε μερικές ώρες ήδη έχει χάσει την έντονη δραστικότητα του.

Η πυρεθρίνη μαζί με διάφορα αιθέρια έλαια αυξάνει τη δραστικότητα της και έτσι πωλείται συνήθως από διάφορους κατασκευαστές στην Ευρωπαική αγορά για τους βιοκαλλιεργητές.

Το πιο απλό που μπορούμε να φτιάξουμε μόνοι μας είναι η σκόνη πύρεθρου από προσεκτικά αποξηραμένα άνθη. Τη σκόνη αυτή την ανακατεύουμε με ίση ποσότητα πολύ λεπτής σκόνης (πούδρας)από σκληρά πετρώματα και με το μείγμα αυτό κάνουμε σκόνισμα στα φυτά που έχουν προσβληθεί από έντομα.

 Προσοχή: Στην βιολογική καλλιέργεια χρησιμοποιούμε μόνο τη φυσική πυρεθρίνη και μόνο σε ακραίες περιπτώσεις και ποτέ προληπτικά. Εξάλλου δεν έχει νόημα η προληπτική χρήση, γιατί σε δύο μέρες η πυρεθρίνη έχει αποικοδομηθεί.

Η πυρεθρίνη σε μεγάλη αραίωση, που δεν σκοτώνει πλέον, μαζί με αιθέρια έλαια έχει απωθητική δράση στα έντομα. Αυτή η χρήση είναι προτιμότερη.

Όταν έχουμε κρύο καιρό και συννεφιά, για να δράση η πυρεθρίνη πρέπει το νερό που θα χρησιμοποιήσουμε για να φτιάξουμε το εκχύλισμα για ψέκασμα να έχει θερμοκρασία 35 – 37 βαθμούς.

Φτιάχνουμε πάντα τόσο υγρό για ψήκασμα με πυρεθρίνη, όσο χρειαζόμαστε για να το χρησιμοποιήσουμε αμέσως,όσο περισέψει την άλλη μέρα έχει χάσει την εντομοκτόνο δράση του.
Το καθαρό εκχύλισμα κλειστό μέσα στο μπουκάλι του διατηρείται για μήνες.

Εάν η πυρεθρίνη είναι παλιά και έχει αποικοδομηθεί (εν μέρει) ή εάν το διάλυμα είναι περισσότερο αραιωμένο από ότι πρέπει τότε η πυρεθρίνη δεν σκοτώνει τα έντομα αλλά απλώς τα ναρκώνει προσωρινά.

7. Ρήον ή ρεβέντι (Rheum Rhababrum)-(για κάμπιες, αφίδες και μυκητιάσεις)

Φυτό σπάνιο στην Ελλάδα. Πολλαπλασιάζεται με τους κόνδυλους των ριζών του. Θέλει εύφορο χώμα και υγρασία για αυτό το φυτεύουμε σε σκιερό μέρος του κήπου.

Για την φυτοπροστασία, πιο κατάλληλη είναι η ποικιλία του είδους αυτού με το όνομα παλαμοειδές και με λατινικό όνομα Rheum var. Tangutimum Maximowitc.

Είναι φυτό ποώδες με παχιά φύλλα τα οποία φυτρώνουν από τη βάση του κορμού με μακρύ μίσχο. Τα άνθη του είναι ροδόχρωα και φυτρώνουν στην κορυφή. Ο κορμός του είναι σχεδόν μέσα στο έδαφος και οι ρίζες του είναι φαρμακευτικές για τον άνθρωπο σε παθήσεις στόμαχου και εντέρων.

Για την φυτοπροστασία φτιάχνουμε από τα φύλλα του φυτού τα εξής παρασκευάσματα :

Βράζουμε 2 κιλά φύλλα μαζί με τα κοτσάνια τους σε 10 λίτρα νερό για 10 λεπτά.
 Όταν το τσάι κρυώσει ραντίζουμε τα φυτά εναντία σε κάμπιες και αφίδες.
Παίρνουμε 2 κιλά φύλλα μαζί με τα κοτσάνια τους και τα ρίχνουμε σε ένα δοχείο με 10 λίτρα νερό και το αφήνουμε έτσι για 5 ημέρες εφόσον η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι 20 C και πάνω. Μετά σουρώνουμε και ραντίζουμε χωρίς να κάνουμε αραίωση. Το ράντισμα αυτό επιδρά ενάντια στις μυκητιάσεις αλλά και εναντία σε αφίδες και κάμπιες,ίσως λόγω και του οξαλικού όξεος που περιέχει.

8. Ροτενόνη-(φυσικό εντομοκτόνο)

Ροτενόνη ονομάζουμε την δραστική ουσία που βγαίνει από το ψυχανθές φυτό Derris Elliptica. Φύεται στην Ινδονησία και στην Κεντρική Αμερική. Από το φυτό συλλέγονται οι ρίζες του, στεγνώνονται και αλέθονται.
Απ’ αυτό με οργανικά διαλυτικά μέσα βγαίνει η ροτενόνη,κατόπιν εξάτμισης των διαλυτικών μέσων.

Η δράση της ροτενόνης είναι παρόμοια με αυτή της πυρεθρίνης, δηλαδή πλήρες εντομοκτόνο, μόνο που η δράση του είναι πιο αργή. Η ροτενόνη δε χρησιμοποιείται τόσο για έντομα που πετούν αλλά περισσότερο γι’ αυτά που μετακινούνται σίγα, όπως σκουλήκια (προνύμφες εντόμων) για τον ψύλλο της γης (είδη Phyllodreta) και στο πλύσιμο των ζώων για την καταπολέμηση της αλογόμυγας.

Η ροτενόνη δρα εξ’ επαφής αλλά και μέσα στο πεπτικό σύστημα των εντόμων. Η ροτενόνη είναι επικίνδυνη για τα ψάρια, γι’ αυτό σε μερικές χώρες δεν επιτρέπεται η χρήση της. Υπάρχουν έτοιμα παρασκευάσματα του εμπορίου για βιοκαλλιέργιες με συνδυασμό πυρεθρίνης και ροτενόνης.
Η ροτενόνη δεν επιδρά στα θερμόαιμα.
Και η ροτενόνη πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε ακραίες περιπτώσεις και ποτέ προληπτικά.
Σαν χρόνο αναμονής καλό είναι να υπολογίζουμε 5 ημέρες.

9. Quassia-(φυσικό εντομοκτόνο)

Η δραστική ουσία Quassia ήταν μέχρι τη δεκαετία του ’50 ένα μέσο για την καταπολέμηση ψειρών και μυγών. Βγαίνει από το ξύλο των τροπικών φυτών Picrassma Excelsa και Quassia Amara, που φύονται στη Τζαμάικα και στις Δυτικές Ινδιές, σήμερα είναι κάπως δύσκολο να το βρει κανείς.
Για το παρασκεύασμα χρειαζόμαστε 50γρ. ξύλου Quassia σε 1 λίτρο νερό το οποίο βράζουμε μια ώρα και μετά το αφήνουμε μια μέρα να τραβήξει. Μετά σουρώνουμε το νερό αυτό και προσθέτουμε 1 ή 2 λίτρα νερό, όπου έχουμε διαλύσει 100γρ. σαπούνι. Τέλος, προσθέτουμε και άλλο νερό κρύο ώστε να έχουμε σύνολο 5 λίτρα υγρό. Αυτό είναι ένα γενικό εντομοκτόνο για ψώρες, μελίγκρες κ.α. έντομα.

Η Quassia είναι ακίνδυνη για τον άνθρωπο, μάλιστα παλιά έφτιαχναν και ειδικό τσάι για σκουλήκια στα έντερα.

10. Εκχυλίσματα από διάφορα φυτά

Τα εκχυλίσματα αυτά παρασκευάζονται ως εξής:
Κόβουμε μικρά τεμάχια τα φυτά και τα ρίχνουμε μέσα σε ένα δοχείο (ξύλινο ή σκληρό πλαστικό) και προσθέτουμε τόσο νερό μέχρι να σκεπαστούν τελείως. Μέσα εκεί μένουν 7- 8 ημέρες. Εάν ο καιρός είναι κρύος τα αφήνουμε μέσα στο νερό λίγες μέρες παραπάνω.

Τα παρασκευάσματα αυτά χρησιμοποιούνται για τους εξής λόγους:

α) Για απώθηση τρωκτικών, κόβουμε φύλλα και βλαστούς από το φυτό τούγια (η τούγια είναι πολύ δηλητηριώδεις και για τον άνθρωπο) βελόνες από πεύκο και έλατο, φύλλα από καρύδια και από σαμπούκο. Μετά από 8 ημέρες σουρώνουμε και ραντίζουμε (χωρίς αραίωση) τους διαδρόμους και τα μέρη που δεν θέλουμε να περάσουν τρωκτικά.
β) Για απομάκρυνση μυρμηγκιών, φύλλα από δελφινίο το αιάντιο, από λεβάντα και τοματιά.
γ) Για απώθηση κάμπιας από τα λάχανα, φύλλα τοματιάς και λουλούδια κατηφέ.
δ) Για απώθηση μύγας των καρότων, κρεμμύδια, σκόρδα και πράσα. Το ράντισμα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε εβδομάδα την περίοδο που πετά η μύγα.

Εκτός από τα αγριόχορτα και τα εκχυλίσματα από φύκια μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως φυτοπροστατευτικά. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι:

Εκχυλίσματα από φύκια (θαλάσσια άλγη)

Χρησιμοποιούνται συνήθως τα φύκια Ascophyllum Nodosum και Fucus Vesiculosus.
Τα φύκια, όπως είναι βρεγμένα από τη θάλασσα μπαίνουν σε πρέσα σαν αυτή των σταφυλιών και στίβονται. Το ζουμί που βγαίνει έχει χρωματισμό πράσινο – καφέ και χαρακτηριστική μυρωδιά.

Άλλος τρόπος είναι να στεγνώσουμε τα φύκια και μετά να τα τρίψουμε να γίνουν σκόνη από την οποία κάνουμε, όποτε θέλουμε εκχυλίσματα όπως με την τσουκνίδα 10 ή 14 ημερών.

Υπάρχει και άλλος τρόπος για να βγάλουμε καθαρά εκχυλίσματα, απαιτούνται όμως ειδικές εγκαταστάσεις. Τα ζουμιά και τα εκχυλίσματα από τα φύκια χρησιμοποιούνται ως βελτιωτικά του εδάφους με πότισμα ή ως δυναμωτικό των φυτών με ράντισμα.

Η ευνοική επίδραση των παρασκευασμάτων είναι αργή αλλά εκπληκτική. Αυτό οφείλεται στον πλούτο των ιχνοστοιχείων που περιέχουν τα φύκια όταν το εκχύλισμα βγαίνει από πρέσα, όπως είναι βρεγμένα με θαλασσινό νερό. Το λίγο αλάτι της θάλασσας δε βλάπτει, διότι διαλύεται σε πολύ νερό. Το εκχύλισμα από φύκια περιέχει ιώδιο, βρώμιο, μαγνήσιο, κάλιο, σίδηρο, βάριο, μαγγάνιο, χαλκό, μολυβδαίνιο, και ψευδάργυρο όλα αυτά ως ιχνοστοιχεία. Επίσης, περιέχουν μεγάλο ποσοστό αμινοξέων, το δομικό υλικό κάθε ζωντανού οργανισμού. Ακόμη περιέχουν αυξίνες (ουσίες που προκαλούν ανάπτυξη) και σάκχαρα. Όλο το παραπάνω σύμπλεγμα των στοιχειών συντελεί στην υγεία των φυτών.

Επίσης:
α) Επειδή τα ζουμιά από φύκια δυναμώνουν την υγεία των φυτών συνιστούμε να μπαίνουν σε πολλά άλλα εκχυλίσματα.
β) Τα ζουμιά από φύκια μειώνουν αρκετά το σοκ που υφίστανται τα φυτά με δραστικά ραντίσματα όπως με χαλκό ή θειάφι. Όταν τα φυτά παθαίνουν σοκ σταματούν την ανάπτυξη για 3 ή 4 ήμερες και δεν παράγουν σάκχαρα. Βέβαια σιγά – σίγα επανέρχονται στην αρχική τους κατάσταση, αλλά προσθέτοντας ζουμί από φύκια σε δραστικά ραντίσματα το σοκ αυτό γίνεται αρκετά πιο ήπιο.
γ) Από πολλές εμπειρίες βιοκαλλιεργητών της Ευρώπης βγαίνει το συμπέρασμα ότι τα ζουμιά και εκχυλίσματα από φύκια προφυλάσσουν τα φυτά από πολλές ασθένειες από μύκητες. Διασταυρούμενες πληροφορίες μας περιγράφουν επιτυχίες σε αμπέλια, φράουλες, πατάτες κ.α.. Ιδιαίτερη επιτυχία υπάρχει σε προφύλαξη από βοτρύτη όπου ίσως να οφείλεται στα αμινοξέα που τα φύκια περιέχουν. Από τα έτοιμα εκχυλίσματα του εμπορίου χρειαζόμαστε δόσεις του 0.5% για ψέκασμα και 0.1% για πότισμα, ανάλογα με την συμπύκνωση που έχει το παρασκεύασμα.

Πηγή: ΤΕΙ  Κρήτης-Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας