Αυξάνει το κόστος το σήμα «ορεινών προϊόντων».

Περιοριστικά και μη εφαρμόσιμα είναι τα κριτήρια της ΕΕ επισημαίνει η Πτηνοτροφική Συνεταιριστική Ένωση.

σχετική επιστολή με τις προτάσεις – παρατηρήσεις της Πτηνοτροφικής Ένωσης αναφορικά με το σήμα «ορεινά προϊόντα» έχει ως εξής:

Κύριε Υπουργέ,

Οι προτάσεις της ΕΕ που ανακοινώθηκαν  πρόσφατα για την εφαρμογή του άρθρου 31 του Κανονισμού 1151/2012 που αφορά τον λογότυπο των «ορεινών τροφίμων», στα πλαίσια της σε εξέλιξη σχετικής διαβούλευσης και του εγγράφου των Copa-Cogeca AQA(13)3642:1 – JV/al «Οι εξουσιοδοτημένες πράξεις της Επιτροπής για την εφαρμογή του προαιρετικού ποιοτικού όρου «ορεινό προϊόν», συνοψίζονται ως εξής:

•    Οι πρώτες ύλες, ειδικά οι ζωοτροφές θα πρέπει να παράγονται κυρίως στην αντίστοιχη ορεινή περιοχή σε ποσοστό τουλάχιστον 50% των συνολικών αναγκών σε ξηρά ουσία για τη διατροφή των μονογαστρικών στη διάρκεια της ζωής τους, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό θα προέρχεται μόνο κατά το υπόλοιπο 50% από άλλες περιοχές.

•    Το προϊόν ζωικής παραγωγής θα πρέπει να προέρχεται από ζώα που εκτρέφονται σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους σε ορεινές περιοχές.

•    Η επεξεργασία των ορεινών αγροτικών προϊόντων πρέπει να γίνεται μέσα στην αντίστοιχη ορεινή περιοχή και κατά παρέκκλιση εκτός της περιοχής σε απόσταση όχι μεγαλύτερη των 30 χλμ.

Σχετικά με τις προτάσεις της ΕΕ η οργάνωσή μας διατυπώνει τις επόμενες παρατηρήσεις που αφορούν τον κλάδο της πτηνοτροφίας:

Στην Ελλάδα αναγράφονται λογότυποι στις συσκευασίες λιανικής πώλησης κρέατος πουλερικών και σε σχετικές διαφημιστικές εκστρατείες με το περιεχόμενο «ορεινό κοτόπουλο». Οι λογότυποι αυτοί σχετίζονται με συγκεκριμένες ορεινές περιοχές που κατά παράδοση ασκείται η πτηνοτροφία, έχουν εδραιωθεί στις εγχώριες αγορές μέσα από τη διαδρομή δεκαετιών και η ποιότητα του κρέατος πουλερικών που διαφημίζεται με την ως άνω ένδειξη «ορεινού γεωργικού προϊόντος και τροφίμου» έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη του καταναλωτή μέσα από γενεές. Επί πλέον η ορεινή καταγωγή του κρέατος πουλερικών που φέρει την ένδειξη αυτή συνδέεται συχνά με εθνικά και κοινοτικά πρότυπα ποιότητας που προβλέπουν οι σχετικοί κανονισμοί εμπορίας κρέατος πουλερικών "Ειδικών Πτηνοτροφικών Εκτροφών" (κανονισμός 543/2008) και βιολογικής παραγωγής (κανονισμός 1804/99) ώστε να προκύπτουν συνδυασμένοι λογότυποι (πχ ορεινό κοτόπουλο ελεύθερης βοσκής). 

Υποστηρίζουμε ότι τα τεχνικά κριτήρια που προτείνει η ΕΕ για την αναγνώριση των ορεινών προϊόντων είναι περιοριστικά και μη εφαρμόσιμα, κυρίως η υποχρεωτική παραγωγή των ζωοτροφών κατά 50% στην ίδια ορεινή περιοχή για τις ετήσιες διατροφικές ανάγκες των πτηνών. Αλλά και τα υπόλοιπα κριτήρια θεωρούνται ασαφή και ανελαστικά, όπως οι όροι εκτροφής του ζωικού κεφαλαίου και η υποχρεωτική επεξεργασία των ορεινών προϊόντων στην ίδια περιοχή. 

Ο κανόνας για την υποχρεωτικότητα της παραγωγής των ζωοτροφών κατά 50% στην ίδια την ορεινή περιοχή δεν είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί, διότι οι γεωργικές διαρθρώσεις και οι εδαφοκλιματικές συνθήκες, κυρίως τα  υποβαθμισμένα εδάφη και η μεγάλη διάρκεια του χειμώνα στις περιοχές αυτές δεν ευνοούν την παραγωγή επαρκών ζωοτροφών για τις ανάγκες του ζωικού κεφαλαίου. Πρόσθετος λόγος είναι η αποθαρρυντική κοινοτική πολιτική της ΕΕ για την παραγωγή πρωτεϊνών που οδήγησε σε μείωση των νομευτικών πρωτεϊνούχων πόρων στις ορεινές ζώνες, καθώς  και η αποφυγή εξαντλητικών καλλιεργειών σιτηρών για τα εδάφη αυτών των περιοχών.

Συνέπεια αυτών των αδυναμιών είναι η εισαγωγή στις ορεινές ζώνες από άλλες περιοχές του μεγαλύτερου όγκου των ζωοτροφών για τις ανάγκες των πτηνών, τόσο πρώτων υλών που είναι η σόγια και τα σιτηρά, όσο και μιγμάτων συμπυκνωμένων τροφών. Η ανεπάρκεια των νομευτικών πόρων διαπιστώνεται βασικά για την εκτροφή σε πτηνοθαλάμους που είναι το μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγής, αλλά επίσης για την  εκτατική εκτροφή, την ελεύθερη βοσκή και τη βιολογική πτηνοτροφία που αντιπροσωπεύουν μικρότερο μερίδιο των πτηνών που εκτρέφονται στις περιοχές αυτές. Για τα εκτατικά συστήματα η βόσκηση δεν προσφέρει πάνω από το 50% των συνολικών αναγκών θρέψης των πτηνών, εξαιτίας της υποβαθμισμένης χλωρίδας και της μικρής διάρκειας βόσκησης, ενώ οι πρώτες ύλες και τα συμπληρωματικά μίγματα εισάγονται από άλλες  περιοχές. Δεδομένου ότι δεν γίνεται ιδιοπαραγωγή ζωοτροφών στις πτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις ο έλεγχος της προέλευσης των συμπυκνωμένων ζωοτροφών στην ίδια περιοχή από παραγωγούς ή επιχειρήσεις θα οδηγούσε σε αύξηση της γραφειοκρατίας και των ανάλογων δαπανών σε βάρος του παραγωγού.

Ο κανόνας της υποχρεωτικής εκτροφής για όλη τη διάρκεια της ζωής του ζωικού κεφαλαίου στις ορεινές περιοχές είναι κατ΄αρχή ορθή, αλλά μόνο εάν αναφέρεται στην παραγωγική περίοδο των πτηνών. Παραμένει όμως ασαφής εάν περιληφθεί το σύνολο του βιολογικού τους κύκλου, που είναι η αναπαραγωγή, η ανάπτυξη και η παραγωγική περίοδος. Ειδικότερα οι πατρογονικοί νεοσσοί και οι πουλάδες ωοτοκίας δεν είναι δυνατόν να παραχθούν στις ίδιες ορεινές ζώνες και εισάγονται από το εξωτερικό ή από άλλες περιοχές.

Η υποχρεωτική επεξεργασία στις ίδιες ορεινές περιοχές είναι επίσης κατ΄αρχή ορθή, αλλά είναι δυνατόν να ορισθούν εξαιρέσεις, κυρίως σε περίπτωση που λειτουργούν δίκτυα διανομής του ίδιου φορέα σε εθνική κλίμακα. Αυτό σημαίνει ότι σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να είναι αποδοτικότερη μία επιλεγμένη μορφή επεξεργασίας σε εγκαταστάσεις πλησιέστερα σε αστικές αγορές.

Ένα από τα βασικά μέλη μας, ο πτηνοτροφικός συνεταιρισμός ΠΙΝΔΟΣ καθετοποιημένης δραστηριότητας για λογαριασμό των πτηνοτρόφων μελών του στην προμήθεια εφοδίων, στην επεξεργασία και εμπορία κοτόπουλων με εμπορικά δίκτυα εθνικής εμβέλειας εφαρμόζει από δεκαετίες στις ετικέτες λιανικής πώλησης το λογότυπο ποιότητας «ορεινό κοτόπουλο».  Ο ίδιος συνεταιρισμός που λειτουργεί από το 1958 έχει αποκτήσει μακροχρόνια πείρα στα συστήματα ποιότητας με κριτήρια την αναγνωρισμένη μακρόχρονη παράδοση και τη φήμη στην αγορά και τη σχέση εκτροφής σε συνθήκες ορεινού κλίματος. 

Τα μέλη του συνεταιρισμού εφαρμόζουν όλα τα συστήματα εκτροφής, δηλαδή σε πτηνοθαλάμους, σε εκτατική εκτροφή, ελεύθερη βοσκή και βιολογική παραγωγή και έχουν πιστοποιηθεί για τις πιο πάνω εναλλακτικές εκτροφές  με τα σήματα πιστοποιημένης ποιότητας AGROCERT.

O συνεταιρισμός παρουσιάζει διαχρονικά επιτυχή δράση, με σχετικά μεγάλο όγκο πωλήσεων αναγνωρισμένου ποιοτικού προϊόντος, ενώ διακινεί το 25% περίπου της συνολικής εμπορικής εθνικής παραγωγής του κρέατος κοτόπουλου και μεγάλο ποσοστό επεξεργασμένου κρέατος και σκευασμάτων. Η πολιτική ποιότητας και διαφήμισης που ακολουθεί ο συνεταιρισμός ειδικά με τη χρήση των λογοτύπων «ορεινό κοτόπουλο» και των σημάτων AGROCERT για τις εναλλακτικές εκτροφές έχουν συμβάλλει ουσιαστικά στην επιτυχή λειτουργία του συνεταιρισμού και στην κατάκτηση μεγάλου μεριδίου της αγοράς. 

Ανάλογη παραγωγική δραστηριότητα και ποιοτική προβολή έχουν επιτύχει και άλλοι παραγωγικοί φορείς κοτόπουλου  σε ορεινές περιοχές της χώρες συνολικά, ώστε να στοιχειοθετείται η μεγάλη σημασία της πτηνοτροφίας για την ανάπτυξη των μειονεκτικών περιοχών που συμμετέχουν με εκτιμήσεις μας στο 30% περίπου της συνολικής παραγωγής πουλερικών.

Οι συμπυκνωμένες ζωοτροφές εισάγονται σχεδόν στο σύνολό τους στην περιοχή που δραστηριοποιείται ο συνεταιρισμός για χρήση των μελών του, ενώ μόνο στην περίπτωση των εκτατικών εκτροφών μέρος των αναγκών των πτηνών καλύπτεται από βόσκηση της χλωρίδας σε εκτάσεις της περιοχής που δεν υπερβαίνουν όμως το 50% των αναγκών τους.

Ανάλογη εικόνα ελλειμματικότητας νομευτικών πόρων και αναγκών παρουσιάζεται σε όλες σχεδόν τις ορεινές περιοχές που εκτρέφονται πουλερικά.

Η εφαρμογή των υποχρεωτικών τεχνικών δεικτών ιδιοπαραγωγής ζωοτροφών, εξάντλησης  του βιολογικού κύκλου του ζωικού κεφαλαίου και ολοκλήρωσης της επεξεργασίας στις ίδιες ορεινές περιοχές σύμφωνα με την πρόταση της ΕΕ αναμένεται να προκαλέσουν προηγούμενο και δεδικασμένο για όλα τα ποιοτικά σήματα Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε. που σχετίζονται με τοπωνύμια και περιοχές με κίνδυνο  να ανατραπεί το εθνικό κεκτημένο στην ποιότητα και προβολή των προϊόντων ζωικής παραγωγής που αποκτήθηκε μέσα από αιώνες παράδοσης. 

Επισημαίνεται επί πλέον ότι οι προτάσεις της ΕΕ ανταποκρίνονται καλλίτερα στις γεωργικές διαρθρώσεις των βορείων χωρών όπου στους ορεινούς χώρους οι ιδιοπαραγωγή των ζωοτροφών είναι επαρκής λόγω  των μεγάλων αποδόσεων των βοσκοτόπων, της μεγάλης διάρκειας βόσκησης και της  παραγωγής νομευτικών φυτών που ευνοείται από τις εδαφοκλιματικές συνθήκες, αλλά δεν μπορούν να εφαρμοσθούν στις συνθήκες των μεσογειακών οικοσυστημάτων και διαρθρώσεων του αγροτικού χώρου που καθιστούν προβληματική την αυτάρκεια σε νομευτικούς πόρους των ορεινών ζωνών.

Οι γεωργικές επαγγελματικές οργανώσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο ΚΟΠΑ – ΚΟΖΕΚΑ διατυπώνουν ανάλογες παρατηρήσεις σε πρόσφατο έγγραφό τους και ζητούν μεγαλύτερη ευελιξία ως προς τις απαιτήσεις ιδιοπαραγωγής ζωοτροφών στις ορεινές περιοχές για τη χρήση του λογοτύπου «ορεινό προϊόν».  

Στη βάση των ποιο πάνω παρατηρήσεών μας διατυπώνουμε τις επόμενες προτάσεις σχετικά με τις εφαρμοστικές διατάξεις του άρθρου 31 του κανονισμού 1151/2012:

•    Τα εθνικά συστήματα ποιότητας γενικότερα δεν θα πρέπει να θίγονται από την νέα κοινοτική νομοθεσία μέσα από υποχρεωτικές διατάξεις τεχνικού περιεχομένου που να ανατρέπουν το εθνικό κεκτημένο, ειδικά για το κρέας πουλερικών που διακινείται στην αγορά με την επισήμανση «ορεινά κοτόπουλα».

•    Να μην εφαρμοσθεί γενικότερα υποχρεωτικό ποσοστό παραγωγής κατά 50% των ζωοτροφών στην ίδια ορεινή περιοχή για την εκτροφή των πτηνών.

•    Μόνο στην περίπτωση των εκτατικών εκτροφών είναι ορθό να ισχύει το κριτήριο της βόσκησης σε εκτάσεις της περιοχής με την ειδική χλωρίδα που διασφαλίζει την ποιότητα των προϊόντων, χωρίς όμως τους περιορισμούς των ποσοτικών δεικτών ελάχιστων ποσοτήτων σε ξηρή ουσία για τη διατροφή των πτηνών. 

•    Ως προς το κριτήριο του βιολογικού κύκλου των πτηνών προτείνεται αντί του όρου «το ζωικό κεφάλαιο να εκτρέφεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του στις ίδιες ορεινές περιοχές», να διατυπωθεί «το ζωικό κεφάλαιο να εκτρέφεται σε όλη τη διάρκεια της παραγωγικής περιόδου πάχυνσης και ωοτοκίας στις ίδιες ορεινές περιοχές».

•    Ως προς το κριτήριο της υποχρεωτικής επεξεργασίας των προϊόντων στην  ίδια ορεινή περιοχή, να προβλεφθούν σε ειδικές περιπτώσεις παρεκκλίσεων, ώστε για εμπορικούς λόγους η επεξεργασία να επιτρέπεται και σε άλλες περιοχές ανεξάρτητα από την απόστασή τους από την περιοχή παραγωγής, κυρίως σε περιπτώσεις που ένας φορέας λειτουργεί δίκτυα διανομής εθνικής εμβέλειας. 

•    Γενικά η εμπειρία έχει δείξει ότι οι λογότυποι για τα ορεινά προϊόντα πρέπει να βασίζονται σε ένα συνδυασμό  πολλαπλών ποιοτικών κριτηρίων, τόσο τεχνικών, όσο και υποκειμενικών που να βασίζονται στη τοπωνυμία, τη συλλογική μνήμη, την παράδοση και την πολιτιστική κληρονομιά, την τοπική τεχνογνωσία και τη φήμη στην αγορά. Οι σχετικοί κανόνες δεν πρέπει να κυριαρχούνται από υποχρεωτικούς περιορισμούς τεχνικών δεικτών που είναι η προέλευση των ζωοτροφών, οι μέθοδοι εκτροφής, ο βιολογικός κύκλος του ζωικού κεφαλαίου και τα στάδια επεξεργασίας. Αυτό σημαίνει ότι οι τεχνικοί δείκτες γενικότερα πρέπει να είναι προαιρετικοί και είναι επόμενο να διαφέρουν ανά περιοχή. Για όλα τα συστήματα παραγωγής της πτηνοτροφίας τα γενικά κυρίαρχα κριτήρια να είναι η σχέση ποιότητας της εκτροφής σε συνθήκες  ορεινού κλίματος και ο τρόπος εκτροφής που αποτελεί παραδοσιακή πρακτική στην περιοχή, ενώ μόνο για τα εκτατικά συστήματα η βόσκηση στην ειδική χλωρίδα της περιοχής που διασφαλίζει ένα ελάχιστο ποσοστό νομευτικών πόρων ορισμένη εποχή και συγκεκριμένη περίοδο.

•    Η παραγωγή συμπυκνωμένων τροφών στην περιοχή για τις ανάγκες των πτηνών πρέπει να είναι μόνο προαιρετική για ειδικές πιστοποιήσεις ποιότητας, αφού η υποχρεωτική οριζόντια τέτοια υποχρέωση θα οδηγήσει σε ενίσχυση της γραφειοκρατίας. 

•    Η ένδειξη «ορεινό προϊόν» να εφαρμόζεται για τα νωπά, κατεψυγμένα και επεξεργασμένα προϊόντα κάθε μορφής, τα κρεοσκευάσματα και τα βρώσιμα    παραπροϊόντα.

Με την προσδοκία ότι οι προτάσεις μας θα εισακουσθούν διεξοδικά από την Πολιτεία, ώστε να υπερκερασθεί ο κίνδυνος ακύρωσης της εθνικής ποιοτικής πολιτικής και προβολής των πτηνοτροφικών προϊόντων στις ευπαθείς ορεινές περιοχές της χώρας που έχουν εδραιωθεί παραδοσιακά στη χώρα μας, ότι τα εθνικά σήματα ποιότητας θα ενταχθούν ομαλά στο κοινοτικό κεκτημένο ώστε να μην αμφισβητηθούν ως  παραπλανητική διαφήμιση και ότι δεν θα υποβαθμισθεί έτσι η στήριξη των μειονεκτικών περιοχών από την ποιοτική πτηνοτροφία και η ανταγωνιστικότητά της σας παρακαλούμε για τις δικές σας ενέργειες.

Με τιμή

Για την «ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ»

Ο Πρόεδρος του Δ.Σ.

Μπαλτογιάννης Χριστόδουλος

Πηγή:www.agronews.gr