Περιορισμένα τα κονδύλια για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Αδυναμία των κρατών-μελών της ΕΕ για δαπάνη ικανοποιητικών δημόσιων πόρων με στόχο την χρηματοδότηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, διαπιστώθηκε κατά τη δεύτερη μέρα της συζήτησης στο Άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος που έγινε στη Λευκωσία την Κυριακή 8 Ιουλίου.

Διαπιστώθηκε παράλληλη η ανάγκη για μεγαλύτερη εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στην χρηματοδότηση των συγκεκριμένων δράσεων.

Μιλώντας σε διάσκεψη Τύπου μετά την ολοκλήρωση και της δεύτερης μέρας του Άτυπου Συμβουλίου, ο Προεδρεύων του Συμβουλίου, Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και

Περιβάλλοντος της Κύπρου, Σοφοκλής Αλετράρης, ανέφερε ότι το κύριο πρόβλημα εστιάζεται στο γεγονός ότι εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, τα κράτη –μέλη της ΕΕ δεν είναι διατεθειμένα να επενδύσουν πολλά στην προσαρμογή.

«Αυτό το βάρος δεν μπορούν να το επωμιστούν μόνο οι Κυβερνήσεις. Γι' αυτό το λόγο πιστεύουμε ότι θα πρέπει να εμπλακεί και ο ιδιωτικός τομέας. Υπάρχει χώρος για σύμπραξη μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και θα μπορούσαν να εμπλακούν και οι ασφαλιστικές εταιρείες. Προσπαθούμε να βρούμε τρόπους ώστε κάτι τέτοιο να γίνει ελκυστικό και γι' αυτούς», ανέφερε ο Υπουργός.

Ερωτηθείς για τη δυνατότητα της Κύπρου να ανταποκριθεί στις ανάγκες χρηματοδότησης της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή κ. Αλετράρης ανέφερε ότι αυτό που τονίστηκε σχεδόν απ' όλους τους ομιλητές είναι ότι θα στοιχίσει πολύ ακριβότερα η μη λήψη οποιονδήποτε μέτρων για την προσαρμογή στις κλιματικές αλλαγές.

«Η παρούσα οικονομική κρίση δεν μπορεί να είναι δικαιολογία για την αναβολή λήψης μέτρων, γιατί στο τέλος της ημέρας το κόστος από την μη προσαρμογή στις κλιματικές αλλαγές θα είναι πολλαπλάσιο του κόστους για τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για την προσαρμογή αυτή», είπε.

Αναφερόμενος στη συμπεράσματα της Προεδρίας από τη σημερινή Υπουργική Συνάντηση, ο κ. Αλετράρης είπε ότι υπήρξε συναντίληψη πως το προτεινόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2014-2020 πρέπει να διευκολύνει τις δημόσιες επενδύσεις προσαρμογής και να προσφέρει προστιθέμενη αξία στην υλοποίηση της ευρωπαϊκής και των εθνικών στρατηγικών προσαρμογής.

Αναγνωρίστηκε επίσης και ο σημαντικός ρόλος που μπορεί να διαδραματίσουν οι αναπτυξιακές τράπεζες, οι δημόσιοι χρηματοπιστωτική οργανισμοί, οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ο ασφαλιστικός τομέας και ο ιδιωτικός τομέας μέσω επενδύσεων ιδιωτικών κεφαλαίων και της παροχής τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης.  Ο Υπουργός ανέφερε ότι ήδη οργανισμοί όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ανταποκρίνονται και διαμορφώνουν ανάλογα τα προγράμματά τους, δημιουργώντας νέες και έξυπνες προσεγγίσεις για την αποδοτικότερη χρήση των πόρων.

Ο κ. Αλετράρης αναφέρθηκε στους τρόπους με τους οποίους τα κράτη-μέλη θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν καλύτερα την ενσωμάτωση της προσαρμογής στα χρηματοδοτικά μέσα. Οπως είπε, θα πρέπει να γίνει τοποθέτηση της ενσωμάτωσης στο επίκεντρο των εθνικών τομεακών πολιτικών και των υφιστάμενων εθνικών στρατηγικών προσαρμογής και επενδυτικών κεφαλαίων.

Χρειάζεται επίσης αύξηση της εθνικής χρηματοδότησης για την έρευνα και την καινοτομία για την προσαρμογή, δημιουργία ευκαιριών και παροχή κινήτρων για ανάπτυξη συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, προσεκτικός έλεγχος των προτύπων για μεγάλα έργα ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις από τις μελλοντικές αλλαγές και ενσωμάτωση προσαρμογής σε όλα τα σχέδια ανάπτυξης. Απαιτείται επίσης ενσωμάτωση προσαρμογής σε όλα τα σχέδια ανάπτυξης μέσω της καθοδήγησης και του, εκ των προτέρων, καθορισμού προϋποθέσεων από τις διαχειριστικές αρχές των διαρθρωτικών ταμείων και του Ταμείου Συνοχής των κρατών – μελών προς τους δυνητικούς δικαιούχους και επενδυτές.

Οπως αναφέρθηκε, οι εθνικές δράσεις μπορούν να υλοποιηθούν με τη στήριξη και καθοδήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μέσω εθνικών σεμιναρίων, κατευθυντήριων γραμμών, καλών πρακτικών προτύπων, κοινών αποδεκτών δικτύων ευπάθειας, ώστε να υπάρχει κοινή προσέγγιση στους τρόπους χρηματοδότησης και παραγωγής.

Τονίστηκε ιδιαίτερα η ανάγκη, την περίοδο αυτή της δημοσιονομικής στενότητας, να ενισχυθεί ο ρόλος της ιδιωτικής χρηματοδότησης για την προσαρμογή με περαιτέρω προσπάθειες από τις κυβερνήσεις ώστε να αναπτυχθεί το κατάλληλο πλαίσιο πολιτικής που είναι αναγκαίο για την ενθάρρυνση των ιδιωτικών επενδύσεων. Σχετικές ενέργειες θα μπορούσαν να είναι η ευαισθητοποίηση, ενημέρωση και καθοδήγηση πιθανόν επενδυτών.

Υπογραμμίστηκε επίσης, ότι χρειάζεται η περαιτέρω ανταλλαγή πληροφοριών και η διάδοση γνώσεων ειδικότερα για την αποτελεσματικότητα και την οικονομική πτυχή των διαφόρων επιλογών των μέτρων προσαρμογής και τη χρηματοδότησή τους, την αξιοποίηση της Ευρωπαϊκής πλατφόρμας CLIMATE-ADAPT, την εμπλοκή και άλλων εξειδικευμένων Οργανισμών, καθώς και την εντατικοποίηση δράσεων εκπαίδευσης και διάδοσης γνώσεων.

Ο κ. Αλετράρης ανέφερε επίσης ότι τονίστηκε η ανάγκη η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή να ενσωματωθεί και να διεισδύσει σε όλες τις τομεακές πολιτικές της ΕΕ, όπως την ενέργειας, των μεταφορών, της βιομηχανίας, των κτηρίων, του νερού, της χρήσης γης και ειδικά στην κοινή αγροτική πολιτική και την πολιτική συνοχής.

Από τη συζήτηση που έγινε, η Κυπριακή Προεδρία συμπέρανε επίσης, πως επιδίωξη είναι η υιοθέτηση μια ευέλικτης Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Προσαρμογής, που να βασίζεται στη διαφορετικότητα των επιπτώσεων, της ευπάθειας και της προσαρμοστικής ικανότητας των κρατών- μελών, καθώς και του σταδίου που βρίσκονται σε σχέση με την ετοιμασία και την εφαρμογή των εθνικών στρατηγικών τους.  Μια στρατηγική που να ενισχύσει τις εθνικές προσπάθειες, ενώ, παράλληλα, να δίνει την κατεύθυνση για συλλογική δράση, συνεργασία και την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών.

Ο κ. Αλετράρης ανέφερε ότι στο στάδιο αυτό ετοιμάζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι προτάσεις της για την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η οποία αναμένεται να παρουσιαστεί τον Μάρτιο του 2013. Στην συνάντηση έγιναν παρουσιάσεις από τον Προεδρεύοντα Κύπριο Υπουργό Γεωργίας, την Επίτροπο Κλιματικής Δράσης, Κόνι Χέντεργκαντ, τον Διευθυντή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, Τόμας Μπάρετ και τη Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας, Χρυστάλλα Γιωρκάτζη.

Μια διαχρονικά κυπριακή προτεραιότητα, το θέμα της βελτίωσης της διαχείρισης του νερού, απασχόλησε το Σάββατο κατά την πρώτη ημέρα του Άτυπου Συμβουλίου Υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ, του πρώτου Συμβουλίου σε επίπεδο υπουργών που λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της κυπριακής προεδρίας.

Το «Σχέδιο για τη διαφύλαξη των υδάτινων πόρων της Ευρώπης», ένα σχέδιο, το οποίο αναμένεται να παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή γύρω στα μέσα Νοεμβρίου, ήταν το κύριο θέμα του Άτυπου Συμβουλίου υπό την προεδρία του Κύπριου υπουργού Γεωργίας και Φυσικών Πόρων, Σοφοκλή Αλετράρη.

Το «Σχέδιο για τη διαφύλαξη των υδάτινων πόρων της Ευρώπης» έχει ως μακροπρόθεσμο στόχο την εξασφάλιση διαθεσιμότητας νερού καλής ποιότητας για τη βιώσιμη και δίκαιη χρήση ύδατος, σύμφωνα με τους στόχους της σχετικής Οδηγίας Πλαισίου του 2000. Βασικός στόχος της Οδηγίας είναι η αποτροπή της περαιτέρω υποβάθμισης των υδάτων και η επίτευξη ‘‘καλής κατάστασης’’ μέχρι το 2015.

Η κυπριακή προεδρία θα δώσει προτεραιότητα στο υπό ετοιμασία Σχέδιο με στόχο τη συμπερίληψή του στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Υπουργών Περιβάλλοντος του Δεκεμβρίου.

Μιλώντας σε διάσκεψη Τύπου, ο υπουργός Γεωργίας, Σοφοκλή Αλετράρης, ανέφερε ότι στόχος της κυπριακής προεδρίας ήταν η ενθάρρυνση της συζήτησης μεταξύ των υπουργών όσον αφορά τις προτάσεις που θα περιλαμβάνει το Σχέδιο, ώστε αυτές να ληφθούν υπόψη κατά τη τελική του διαμόρφωση.

Συμπερασματικά σχόλια Προεδρίας

Πρωταρχική προτεραιότητα, όπως διαφάνηκε μέσα από τις συζητήσεις, αποτελεί η βελτίωση της εφαρμογής της υδατικής πολιτικής καθώς και η καλύτερη ενσωμάτωσή της σε άλλες πολιτικές της ΕΕ κυρίως στην Κοινή Γεωργική Πολιτική και την Περιφερειακή πολιτική, αλλά και στις πολιτικές ενέργειας και χρήσης γης.

Αναφερόμενος στα κύρια συμπερασματικά σχόλια της Προεδρίας από τη συζήτηση που έγινε στο Συμβούλιο, ο κ. Αλετράρης είπε επίσης ότι στις σημερινές συζητήσεις υπογραμμίστηκε ότι δεν υπάρχει μια λύση που να ικανοποιεί όλες τις ανάγκες και όλες τις περιπτώσεις και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες των κρατών – μελών. Τονίστηκε επίσης ότι η αξιόπιστη χρηματοδότηση αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων.

Παράλληλα τονίστηκε ότι δράσεις όπως η αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση, η βελτίωση της γνώσης, η διαχείρισης του νερού, η προστασία των υδάτινων οικοσυστημάτων, η αύξηση της διαθεσιμότητας του καθαρού νερού, η βελτίωση της διαχείρισης της ξηρασίας, η αύξηση της χρήσης οικονομικών εργαλείων, η προώθηση της καινοτομίας και η ενίσχυση της παγκόσμιας συνεργασίας, αποτελούν καθοριστικές προτεραιότητες σε κοινοτικό επίπεδο για την προώθηση της ενσωμάτωσης και εφαρμογής της πολιτικής των υδάτων.

Σημειώθηκε ότι η αυξανόμενη ζήτηση νερού και οι επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος αναμένεται να αυξήσουν την πίεση στους υδάτινους πόρους, καθώς και ακραία καιρικά φαινόμενα όπως ξηρασίες, λειψυδρία και πλημμύρες. Υπογραμμίστηκε η σημασία της βελτίωσης της αποδοτικότητας στη χρήση του νερού και της ανθεκτικότητάς της στα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Σημειώθηκε ότι τα σημερινά εργαλεία τιμολόγησης στην Ευρώπη συχνά αποτυγχάνουν να συνδυάσουν τους στόχους αποτελεσματικότητας και ισότητας και δεν παρέχουν την κάλυψη του κόστους που απαιτείται για τη βιώσιμη χρηματοδότηση της πολιτικής των υδάτων.

Μεταξύ άλλων σημειώθηκε η ανάγκη για τον καθορισμό πολιτικών τιμολόγησης που να λαμβάνουν υπόψη τις τοπικές ιδιαιτερότητες καθώς και τις κοινωνικές και άλλες παραμέτρους και να παρέχουν κατάλληλα κίνητρα στους χρήστες για αποτελεσματική χρήση του νερού.

Επίτροπος Περιβάλλοντος: Πρέπει να επιταχύνουμε

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για το Περιβάλλον, Γιάνες Ποτόσνικ, μιλώντας στη διάσκεψη Τύπου τόνισε ότι μέσω του «Σχεδίου για τη διαφύλαξη των υδάτινων πόρων της Ευρώπης» η ΕΕ στοχεύει στη βελτίωση της διαχείρισης των υδάτινων πόρων της Ενωσης τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά.

Αναφερόμενος στην επίτευξη του στόχου για «καλή κατάσταση» όλων των νερών μέχρι το 2015, ο κ. Ποτόσνικ είπε ότι ο στόχος αυτός φαίνεται αδύνατος και τόνισε ότι «θα πρέπει να επιταχύνουμε» όσον αφορά την υλοποίηση της υδατικής πολιτικής της ΕΕ. Σημείωσε ότι το Σχέδιο θα επικεντρωθεί σε 4 τομείς:

1. Στην καλύτερη υλοποίηση της πολιτικής με επίκεντρο τη βελτίωση της ποιότητας του νερού, την ενσωμάτωση περιβαλλοντικής νομοθεσίας της καλύτερης τιμολόγησης, καθώς και της χρήσης τεχνολογίας για την καταπολέμηση της παράνομης άντλησης νερού.

2. Στην ενσωμάτωση της υδατικής πολιτικής σε άλλες ευρωπαϊκές πολιτικές όπως την αγροτική πολιτική με επίκεντρο την ευαισθητοποίηση των αγροτών σε θέματα νερού.

3. Στη συμπλήρωση κενών στη νομοθεσία για το νερό με κύριους στόχους την υδατική αποδοτικότητα στα κτήρια και την ανακύκλωση νερού.

4. Σε άλλα οριζόντια θέματα όπως η καινοτομία στην υδατική αποδοτικότητα και τα θέματα νερού σε σχέση με την οικονομική διακυβέρνηση και το ευρωπαϊκό εξάμηνο.

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος ανέφερε ότι υπήρξε ευρεία συναίνεση σχετικά με την πρόοδο που θα πρέπει να επιτευχθεί και εξέφρασε την άποψη ότι η Επιτροπή σε συνεργασία με την Κυπριακή Προεδρία μπορεί να παραδώσει κάτι πολύ σημαντικό στον τομέα του νερού.

Η κυπριακή εμπειρία

Απαντώντας σε ερωτήσεις ο υπουργός Γεωργίας αναφέρθηκε στα μέτρα τα οποία ήδη λαμβάνονται στην Κύπρο για καλύτερη διαχείριση του νερού και τα οποία μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα και σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, όπου δεν εφαρμόζονται, όπως η μείωση των διαρροών από διάφορα δίκτυα, η μέτρηση νερού μέσω μετρητών, και η εφαρμογή ειδικών διακοπτών.

Τόνισε ωστόσο ότι το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι η εκπαίδευση για τη σωστή χρήση και εξοικονόμηση νερού, κάτι που ήδη εφαρμόζεται στην Κύπρο μέσω ειδικών διαλέξεων σε σχολεία και έχει ήδη συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην διαπαιδαγώγηση τόσο των παιδιών όσο και των γονιών τους. «Είναι πολύ σημαντική η σωστή κουλτούρα σε σχέση με τη χρήση και εξοικονόμηση νερού», τόνισε.

Αναφέρθηκε επίσης στο θέμα της διαφορετικής τιμολόγησης του νερού για σκοπούς άρδευσης και ύδρευσης, τονίζοντας ότι αυτή γίνεται για να λαμβάνονται υπόψη κοινωνικά ζητήματα, όπως η επιβίωση των γεωργών. Είπε επίσης ότι δεν είναι εύκολο να πεισθούν οι γεωργοί να στραφούν σε καλλιέργειες που δεν απαιτούν μεγάλη κατανάλωση νερού, αφού παράγουν ανταποκρινόμενοι στους νόμους της αγορά και καλλιεργούν τα προϊόντα για τα οποία υπάρχει ζήτηση.

Απαντώντας σε ερώτηση για το πρόβλημα της υπεράντλησης των υπογείων υδάτων στην Κύπρο, ανέφερε κάτι τέτοιο αποτελεί παραδοσιακά σοβαρό πρόβλημα της Κύπρου για το οποίο το κράτος έδειξε κάποια διστακτικότητα.

«Δεν είναι τόσο εύκολο να πας να κλείσεις τις μη αδειούχες γεωτρήσεις αν δεν δώσεις εναλλακτική λύση στον γεωργό. Είναι σκληρό και μαξιμαλιστικό να κλείσει το κράτος τις γεωτρήσεις και να αφήσει τους γεωργούς στη μοίρα τους χωρίς εναλλακτική πηγή νερού. Θέλει χρόνο και θέλει να μελετηθούν τρόποι για εναλλακτικές πηγές νερού», είπε.

Συμπλήρωσε ότι με το νέο νόμο περί ενιαίας διαχείρισης των υδάτων το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων εφάρμοσε ένα πιλοτικό πρόγραμμα για καταγραφή σε συγκεκριμένη περιοχή των μη αδειοδοτημένων γεωτρήσεων. Πρόσθεσε ότι στη δυτική Μεσαορία, όπου έγινε η έρευνα, φάνηκε ότι ένα ψηλό ποσοστό της τάξεως του 20 -25% των γεωτρήσεων δεν έχουνε άδεια, ενώ σε περιοχές όπως τα Κοκκινοχώρια το ποσοστό υπολογίζεται ότι είναι λίγο υψηλότερο.

Στο σημείο αυτό ο Ευρωπαίος Επίτροπος ανέφερε ότι η χρήση δορυφορικής τεχνολογίας θα μπορούσε να ήταν βοηθητική σε αυτό τον τομέα, αφού ήδη χρησιμοποιείται στην ΚΑΠ για να διαπιστωθεί το είδος των καλλιεργειών που δηλώνονται σε κάθε περιοχή. Κάτι ανάλογο, είπε, μπορεί να γίνει και με τον έλεγχο των παράνομων γεωτρήσεων.

Σε ερώτηση για το θέμα των αφαλατώσεων και πόσο η χρήση τους είναι συμβατή με την περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ, ο κ. Αλετράρης ανέφερε ότι στην Κύπρο υπάρχει η λανθασμένη αντίληψη ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι εναντίον των αφαλατώσεων. Οπως είπε, η ΕΕ έχει χρηματοδοτήσει αρκετές αφαλατώσεις σε άλλο κράτος-μέλος, την Ισπανία. Πρόσθεσε ότι είναι γεγονός ότι οι αφαλατώσεις δημιουργούν κάποιο πρόβλημα γιατί είναι ενεργοβόρες, ωστόσο η Κύπρος είναι νησί και δεν μπορεί να πάρει νερό από αλλού, άρα θα πρέπει να διασφαλίσει την ασφάλεια ύδρευσης σε περιόδους ανομβρίας.

«Παρόλο που γίνεται κάποια κριτική για το θέμα των αφαλατώσεων είναι πολύ συνετή πολιτική να γίνονται αφαλατώσεις και να λειτουργούν όταν χρειάζονται. Φέτος είχαμε μια πολύ καλή χρονιά και αυτή τη στιγμή οι αφαλατώσεις είναι κλειστές. Όμως, αν έρθει η στιγμή που δεν θα έχουμε νερό εκείνοι που κάνουν κριτική για τις αφαλατώσεις θα καταλάβουν την αξία τους», ανέφερε.

Σημείωσε ότι ο ίδιος προσωπικά όταν το 2008 πήγαινε στη Βουλή, σχεδόν όλα τα κόμματα του έκαναν κριτική γιατί σταμάτησε το πρόγραμμα των αφαλατώσεων και έμεινε η Κύπρος χωρίς νερό, προσθέτοντας ότι τα ίδια κόμματα κάναν πριν κριτική στο να μην γίνουν οι μονάδες αφαλάτωσης. «Δεν έχω βραχεία μνήμη και θα θυμάμαι πάντα την περιπέτεια του 2008», κατέληξε.

Πηγές: Φιλελεύθερος, Αλήθεια on line