Με το όνομά της έχουν «βαφτισθεί», ως φόρος τιμής και εκτίμησης, δεκάδες ελληνικά χωριά, ενώ αποτελεί το μοναδικό δέντρο που παράγει αλεύρι, γι’ αυτό και είναι γνωστή και ως «ψωμόδεντρο».
Όμως παραμένει υποτιμημένη από τους Έλληνες αγρότες, αλλά και την πολιτεία, ενώ θα μπορούσε το κάστανο να καταστεί ένα δυναμικό προϊόν συμβάλλοντας σημαντικά στην αύξηση του εισοδήματος των ορεινών πληθυσμών σε πολλές περιοχές της χώρας μας, όπως αναφέρει ο Δρ. Στέφανος Διαμαντής από το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών του ΕΘΙΑΓΕ.
Η καλλιέργεια της καστανιάς θα μπορούσε να έχει αποτελέσει βασικό άξονα ανάπτυξης ορεινής οικονομίας σε πολλές περιοχές της χώρας μας.
«Η Ελλάδα, μια χώρα κατ' εξοχήν ορεινή, θα μπορούσε να είναι εξαγωγική αντί να εισάγει ετησίως περίπου 6000 τόνους νωπό κάστανο από την Τουρκία, την Πορτογαλία, την Κίνα και τη Ν. Κορέα και μεταποιημένο από την Ιταλία και Γαλλία» είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι η εθνική μας παραγωγή από περίπου 18.000 τόνους τη 10ετία του '60, έχει σήμερα μειωθεί στους 12.000 τόνους.
Σύμφωνα με τον κ. Διαμαντή, οι βασικότεροι λόγοι που συνέβαλαν στην υποβάθμιση της καστανοκαλλιέργειας στη χώρα μας είναι η μετακίνηση ορεινών πληθυσμών στα αστικά κέντρα και η εγκατάλειψη των καστανεώνων, η ασθένεια του έλκους της καστανιάς η οποία μέχρι τις αρχές της 10ετίας το ‘90 είχε εξαπλωθεί στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας, η έλλειψη ευνοϊκής πολιτικής για το κάστανο και τους καστανοπαραγωγούς και η έλλειψη μεταποίησης του κάστανου στην Ελλάδα, που «καταδίκασε» το προϊόν να καταναλώνεται μόνον κατά τη χειμερινή περίοδο και μόνον ως νωπό.
Ειδικότερα, για την ασθένεια του έλκους, το ΕΘΙΑΓΕ είχε υλοποιήσει -σε εθνική κλίμακα και με χρηματοδότηση από το Γ΄ ΚΠΣ- κατά την περίοδο 2006-2009, πρόγραμμα βιολογικής αντιμετώπισης σε καστανοδάση 17 νομών και ήδη εκπονεί μελέτη για την επανάληψη του προγράμματος σε άλλους 11 νομούς για τα έτη 2013-2015.
«Τα θανατηφόρα έλκη» εξήγησε ο κ. Διαμαντής «προκαλούνται από τα παθογόνα στελέχη του μύκητα Cryphonectria parasitica».
«Κατά τη βιολογική καταπολέμηση που εφαρμόζουμε σε εθνικό επίπεδο» συνεχίζει «παρασκευάζουμε και στη συνέχεια τοποθετούμε στα θανατηφόρα έλκη, μυκητική πάστα που περιέχει υποπαθογόνα στελέχη του ίδιου μύκητα. Τα υποπαθογόνα στελέχη περιέχουν ιό με διπλή περιέλιξη RNA, ο οποίος μετατρέπει τα παθογόνα στελέχη του μύκητα σε υποπαθογόνα. Από τη στιγμή που τα υποπαθογόνα στελέχη εισαχθούν σε μια καστανοπαραγωγό περιοχή διασπείρονται με φυσικούς μηχανισμούς, με αποτέλεσμα τη σταδιακή υποβάθμιση της ασθένειας».
Σύμφωνα με τον ερευνητή του ΕΘΙΑΓΕ, η συγκεκριμένη ασθένεια εμφανίστηκε στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του ’60, καταστρέφοντας μέσα σε μια δεκαετία όλες τις καστανιές του Πηλίου και στη συνέχεια εξαπλώθηκε και στην υπόλοιπη χώρα.
Μόνο 5 μήνες η κατανάλωση
Αν και παραδοσιακό προϊόν, το κάστανο αποτελεί στην Ελλάδα έναν «παρεξηγημένο» καρπό, αφού καταναλώνεται για μόνον περίπου πέντε μήνες το χρόνο: τρεις μήνες πριν και δύο μήνες μετά τα Χριστούγεννα.
Μεταποιείται περίπου μόνο το 10% της παραγωγής σε γλυκό κουταλιού, σε αντίθεση με άλλες χώρες (Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία και Τουρκία), όπου ποσοστό 30-40% μεταποιείται σε πλήθος προϊόντων, όπως αποφλοιωμένο στεγνό ή κονσερβοποιημένο κάστανο, καστανάλευρο, σκευάσματα αρτοποιίας, ζυμαρικά, ηδύποτα και μπύρα, πουρέ και κρέμα κάστανου, διάφορα γλυκίσματα, με κορυφαίο προϊόν το μαρόν γλασέ (marrons glaces).
«Η τυποποίηση των καρπών και η μεταποίησή τους είναι σχεδόν άγνωστες στην Ελλάδα, αφού το περίπου 90% της παραγωγής κάστανου καταναλώνεται ψητό ή βραστό» σημειώνει ο κ. Διαμαντής.
Το υπόλοιπο 10% διατίθεται στην αγορά ως μαρόν γλασέ και πωλείται σε υψηλές τιμές (16-20 ευρώ/χλγ.) ή ως γλυκό συντηρημένο σε σιρόπι που παρασκευάζεται τοπικά από οικογενειακής κλίμακας μικρές επιχειρήσεις (περιοχές Πηλίου, Καρπενησίου).
Μοναδικά διατροφικά χαρακτηριστικά
Το κάστανο αποτελεί καρπό πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία (άμυλο, σάκχαρα, πρωτεΐνες, λίπη και φυτικές ίνες), μεταλλικά στοιχεία και βιταμίνες ενώ αποτελεί τροφή με αρκετά υψηλή θερμιδική αξία χωρίς χοληστερόλη (189 θερμίδες/100 γρμ.). Η βιταμίνη C στο κάστανο είναι θερμο-ανθεκτική και δεν διασπάται κατά το βράσιμο ή ψήσιμο του καρπού.
Είναι σημαντικό πως κάστανα συνιστώνται στην Παιδιατρική για τη θεραπεία περιστατικών γαστρεντερίτιδας και κοιλιακών ανωμαλιών νηπίων και παιδιών καθόσον αποτελούν τροφή χωρίς γλουτένη.
Η περιεκτικότητά του σε φυτικές ίνες είναι επίσης υψηλή και, σε αντίθεση με άλλους ξηρούς καρπούς, το κάστανο περιέχει λίπη σε πολύ χαμηλό επίπεδο (μόνον 2-5%).
Στα βρασμένα κάστανα παρατηρείται αύξηση στην περιεκτικότητά τους σε νερό, αλλά μειώνεται η πρωτεΐνη, ενώ αυξάνεται η περιεκτικότητα σε λίπη.
Αντίθετα, στα ψημένα κάστανα, η πρωτεΐνη δείχνει να αυξάνεται, το ίδιο και οι αδιάλυτες και διαλυτές φυτικές ίνες, ενώ τα διαθέσιμα σάκχαρα μπορεί να αυξηθούν κατά 25%, με αποτέλεσμα και το ενεργειακό επίπεδο να αυξάνεται σημαντικά.
Το μέλι ανθέων καστανιάς είναι σκουρόχρωμο και έχει ιδιαίτερα έντονη γεύση και μοναδικό άρωμα. Οι μελισσοκόμοι ενθαρρύνουν τα μελίσσια τους να βόσκουν νέκταρ και γύρη καστανιάς διότι έτσι παρατείνεται η διάρκεια ζωής της μέλισσας και επιτυγχάνεται η ενδυνάμωση των πληθυσμών τους.
Στην Ιταλία, το μέλι καστανιάς παραδοσιακά χρησιμοποιείται για επικάλυψη χρόνιων πληγών, εγκαυμάτων και δερματικών ελκών, ακριβώς λόγω της αντιβακτηριακής του δράσης.
Πηγή:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου