Η γέννηση της θρέψης.

Αφορμή για μια πρωτοποριακή βιομηχανική εξέλιξη αποτέλεσε η «ανάγκη» για λίπανση των καλλιεργειών, όπως αυτή προέκυψε από τα ευρήματα της επιστημονικής έρευνας στις αρχές του περασμένου αιώνα.

Η χημική λίπανση μέχρι τότε ήταν εντελώς άγνωστη για τους αγρότες, όπως και η παραγωγή λιπασμάτων για τις

βιομηχανίες. Η ανακάλυψη όμως πως οι καλλιέργειες μπορούν να απορροφήσουν τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία μέσα από την ανθρώπινη παρέμβαση της προσθήκης χημικών λιπασμάτων, αποτέλεσε ουσιαστικά μια μεγάλη πρόκληση για τις βιομηχανίες της εποχής.

Μάλιστα ένας από τους βασικούς προβληματισμούς για τους αγρότες και όχι μόνο της εποχής, από τον οποίο ξεκίνησε και η έρευνα των επιστημόνων, ήταν οι μειωμένες αποδόσεις στην παραγωγή σιταριού (το λεγόμενο «πρόβλημα του σιταριού»)

Ως συνέπεια όλων αυτών το γνωστό μέχρι τότε εργοστάσιο παραγωγής ανιλίνης και σόδας της Βάδης στη Γερμανία (Baden Aniline and Soda Factory: BASF), στηριζόμενο στις εξελίξεις της επιστήμης, πραγματοποίησε ένα καινούργιο άνοιγμα, με την παραγωγή του πρώτου χημικού λιπάσματος. Με αυτό τον τρόπο, τη συνεργασία δηλαδή μεταξύ Χημείας και Μηχανικής, δόθηκε νέα πνοή στα γεωργικά προϊόντα, ενώ παράλληλα  το άνοιγμα αυτό αποτέλεσε την απαρχή για μια πορεία πλέον των 100 χρόνων που οδήγησε στην κορυφή της φυτοπροστασίας την παγκόσμια BASF.

Όλα ξεκίνησαν όταν...

Στις αρχές του 1900, ο Βρετανός χημικός Σερ Γουίλιαμ Κρόουκς δίνοντας μια διάλεξη στη Βρετανική Ένωση για την Πρόοδο της Επιστήμης στο βρετανικό Μπρίστολ με τίτλο «Το πρόβλημα του σιταριού» ενημερώνει το ακροατήριο ότι οι μειωμένες αποδόσεις του σιταριού οφείλονται στην έλλειψη θρεπτικών στοιχείων, ένα πρόβλημα που λύνεται με τη χρήση του νιτρικού νατρίου (ένα ορυκτό διαθέσιμο μόνο στη Χιλή).

Αυτή η μορφή αζώτου μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα για την αύξηση της απόδοσης των καλλιεργειών και την παραγωγή περισσότερων τροφίμων για τον ταχύτατα αυξανόμενο πληθυσμό. Όμως, στην πορεία καθώς τα αποθέματα γης στην Ευρώπη εξαντλούνταν, το ίδιο γρήγορα εξαντλούνταν τα αποθέματα της Χιλής σε νιτρικό νάτριο και ανάγκασαν τη νεοσύστατη βιομηχανία λιπασμάτων να στραφεί στη χημική σύνθεση της θρεπτικής ουσίας.

Η βιομηχανική παραγωγή της αμμωνίας απαιτεί εκτεταμένες πρωτοπόρες εργασίες: Νέοι τύποι χάλυβα πρέπει να αναπτυχθούν και να δοκιμαστούν, νέα σχέδια αντιδραστήρων να δοκιμαστούν, και ειδικότερα να κατασκευαστούν μηχανήματα αερίου και συμπιεστές.

Η BASF το 1912 δημιουργεί πρώτες ύλες της χημικής βιομηχανίας σε εργαστήριο δοκιμών. Το κύριο καθήκον στον έλεγχο των υλικών, τότε και τώρα, είναι να εντοπιστούν και να ελεγχθούν τα προβλήματα των υλικών και οργάνων στη μηχανική διαδικασία.

Το πρώτο εργοστάσιο συνθετικής αμμωνίας

Το 1913, η BASF θα αρχίσει να λειτουργεί το πρώτο εργοστάσιο στον κόσμο συνθετικής αμμωνίας για την παραγωγή αζωτούχων λιπασμάτων στο Οππάου (3 χλμ. βόρεια από το Λουντβιγκσχάφεν).

Η χημική παραγωγή λιπασμάτων αρχίζει, ξεκινώντας μια νέα φάση στην ιστορία της εταιρείας, μιας και η BASF, που ως βασική της ενασχόληση είχε τότε τις συνθετικές βαφές, γίνεται πλέον ένας ισχυρός προμηθευτής λιπασμάτων για τη γεωργία.

Δοκιμές και οδηγίες χρήσης

Επίσης η BASF ήδη από αυτή την πρώιμη εποχή προβλέπει ότι στους χρήστες των προϊόντων της θα πρέπει να δίνονται κατάλληλες οδηγίες για τη χρήση των νέων λιπασμάτων.

Παράλληλα πραγματοποιούνται εκτεταμένες δοκιμές ώστε να προσδιοριστεί η σωστή εφαρμογή τους στο έδαφος για τα φυτά.

Έτσι, το 1914 έχουμε το άνοιγμα του Σταθμού Γεωργικής Έρευνας στο Λίμπουργκερχοφ, κοντά στο Λουντβιγκσχάφεν, για να μελετηθεί η επίδραση των λιπασμάτων στη φυσιολογία των φυτών. Αυτό ανοίγει το δρόμο για τις διεθνείς δραστηριότητες της BASF στον τομέα της Γεωργικής Χημείας.

Η βιομηχανική ανάπτυξη μοιάζει ασταμάτητη, αλλά ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος παγώνει τις επιστημονικές και εξαγωγικές δραστηριότητές της. Επίσης, για πρώτη φορά, ο πόλεμος κάνει τη νέα βιομηχανική κοινωνία να γνωρίσει τις «αντικρουόμενες» χρήσεις πολλών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των χημικών ουσιών.

Περί αζώτου

Το άζωτο είναι διαθέσιμο στην Ευρώπη –σε τεράστια ποσά– αλλά υπάρχει μόνο στην ατμόσφαιρα.

Τα αποτελέσματα των ερευνών του Γουίλχελμ Όστβαλντ στην επίδραση των καταλυτών θα ανοίξουν τελικά το δρόμο για μια εφαρμογή που βασίζεται στη Φυσική Χημεία.

Οι Φριτζ Χάμπερ (1868-1934, καθηγητής της Χημείας στο Βερολίνο και την Καρλσρούη) και Καρλ Μπος (1874 - 1940, χημικός, πρόεδρος του ΔΣ Εκτελεστικών Διευθυντών της BASF: 1919 - 1925 και της IG Farben: 1925 - 1935) θα αναπτύξουν στη συνέχεια μια διαδικασία για να κατασκευάζουν άζωτο και να παράγουν συνθετική αμμωνία χρησιμοποιώντας τεχνολογία υψηλής πίεσης. Δηλαδή επί της ουσίας να στρώσουν το δρόμο για την παρασκευή των πρώτων αζωτούχων λιπασμάτων, που θα διασφάλιζαν τον εφοδιασμό αυξανόμενου πληθυσμού του πλανήτη με τρόφιμα.

Eπιμέλεια: Φανή Γιαννακοπούλου

Πηγή:www.agronews.gr