Προγράμματα για τρεις Ελλάδες.

Μια ριζικά νέα προσέγγιση στη διαχείριση των κοινοτικών και εθνικών πόρων για την ανάπτυξη, εισάγει στο δημόσιο διάλογο ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Θανάσης Τσαυτάρης, προτείνοντας ως βάση του όλου σχεδιασμού το διαχωρισμό της Ελλάδας σε νησιωτική, ορεινή και πεδινή.

Ορεινή, πεδινή και νησιωτική χώρα διεκδικούν με ξεχωριστές «γραμμές» τους πόρους της ανάπτυξης.

Η θέση αυτή που δείχνει να υποστηρίζεται ζωηρά και από τους τεχνοκράτες της Task Force του Χορστ Ράιχενμπαχ, συνιστά μια νέα οπτική στη μέχρι σήμερα πεπατημένη των αναπτυξιακών προγραμμάτων, που προσπαθεί να «δέσει» το επιδιωκόμενο νέο παραγωγικό μοντέλο της χώρας με τις καινούργιες λογικές διαφοροποίησης της παραγωγής που υιοθετούνται τον τελευταίο καιρό και από τις Βρυξέλλες.

Είναι σαφές ότι στο επίκεντρο των προωθούμενων αλλαγών βρίσκεται ο τομέας της πρωτογενούς παραγωγής, ο οποίος επιχειρείται να «κουμπώσει» με τους άλλους τομείς οικονομικής δραστηριότητας όπως είναι ο τουρισμός, η μεταποιητική βιομηχανία, το λιανεμπόριο κ.ά.

Σημειωτέον ότι το υπό συζήτηση σχέδιο εισηγείται  μεταξύ άλλων την ενοποίηση των κονδυλίων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (Αλέξανδρος Μπαλτατζής) και του ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς) για τη νέα προγραμματική περίοδο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η συγκεκριμένη διαδικασία θα αποτελέσει αιτία για να αδικηθεί ο αγροτικός τομέας. Αντίθετα, το ζητούμενο είναι η δυνατότητα σχεδιασμού και προώθησης ολοκληρωμένων αναπτυξιακών προγραμμάτων που θα είναι προσαρμοσμένα στις δυνατότητες και ανάγκες των αντίστοιχων ζωνών (νησιά, ορεινά, πάδες) στην επεξεργασία και υλοποίηση των οποίων θα συμβάλουν με συστηματικό τρόπο και οι αντίστοιχες περιφέρειες.

Στη σκέψη των υποστηρικτών της παραπάνω προσέγγισης είναι αναμφίβολα η διαμόρφωση προγραμμάτων που θα είναι δομημένα στις νέες ανάγκες της ελληνικής οικονομίας και ταυτόχρονα το «ξήλωμα» ενός αναποτελεσματικού συστήματος διανομής των κοινοτικών κονδυλίων, μέσα από απηρχαιωμένους μηχανισμούς κατάρτισης, αξιολόγησης και υλοποίησης των αντίστοιχων προγραμμάτων. Είναι σαφές ότι το τελευταίο θα δώσει αφορμές για ισχυρές αντιστάσεις στην προώθηση του παραπάνω σχεδιασμού.  

Στόχος του σχεδίου είναι η μετατροπή της  διαφορετικότητας  των  περιοχών - «πεδινή», «ορεινή» και «νησιωτική» Ελλάδα - σε στρατηγικό  πλεονέκτημα.

Ο υπουργός υποστηρίζει ότι «αντί να βλέπουμε αυτή τη χωρική διαμόρφωση ως μειονέκτημα, πρέπει να τη μετατρέψουμε σε πλεονέκτημα και παράλληλα να μετατρέψουμε την ολική διαφορετικότητα της χώρας μας σε σχέση με τις υπόλοιπες της ΕΕ επίσης σε στρατηγικό μας πλεονέκτημα».

Οι νησιωτικές περιοχές π.χ. αποτελούν μια ιδιαίτερη μορφή λιγότερο ευνοημένων περιοχών. Το ΥΠΑΑΤ στο πλαίσιο του στρατηγικού του σχεδιασμού για την ανάπτυξη της υπαίθρου θα προωθήσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τον πρωτογενή τομέα, (γεωργία, αλιεία, και μεταποίηση των νησιών) στη βάση ενός νησιωτικού αγροδιατροφικού προτύπου παραγωγής τροφίμων και προϊόντων. Από αυτό το πρόγραμμα θα αναπτυχθεί και θα αναδυθεί ο ρόλος του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα σε συνδυασμό με τον τριτογενή τομέα του τουρισμού.

Τα κονδύλια

Σημειώνεται ότι, με βάση την κατανομή των κονδυλίων του ΕΣΠΑ 2014-2020 ο αγροτικός τομέας θα ενισχυθεί με το ποσό των 2,145 δισ. ευρώ από το εθνικό σκέλος του προγράμματος (το σύνολο των πόρων για την Ελλάδα υπολογίζεται σε περίπου 15 δισ. ευρώ).

Επίσης από τις Διαρθρωτικές και Αναπτυξιακές παρεμβάσεις οι Έλληνες αγρότες θα επωφεληθούν πόρων 3,8 δισ. ευρώ. Το συνολικό όφελος με την εθνική και ιδιωτική συμμετοχή, μπορεί να φθάσει τα 6 δισ. ευρώ.

Στα χρήματα αυτά αναμένεται να προστεθούν επιπλέον πόροι 200 εκατ. ευρώ μετά το 2016 για ενίσχυση καινοτόμων δράσεων.

Ο προγραμματισμός

Στην  1η εγκύκλιο προγραμματισμού για την υλοποίηση του ΕΣΠΑ 2014-2020 τονίζεται η αδήριτη ανάγκη για ανάλυση σε βάθος των δυνατοτήτων και αδυναμιών της χώρας και των περιφερειών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην εγκύκλιο, στόχος είναι «να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες που αναδεικνύονται, να προετοιμαστούμε για την αντιμετώπιση απειλών και κυρίως να εντοπίσουμε τις αστοχίες στο σχεδιασμό και την εφαρμογή των προγραμμάτων.

Οι αστοχίες αυτές, που σε κάποιες περιπτώσεις οδήγησαν σε αποκλίσεις από την επίτευξη των στόχων σε ποσοτικούς αλλά και ποιοτικούς όρους θα πρέπει να ελαχιστοποιηθούν. Βασική προϋπόθεση γι’ αυτό αποτελεί η δραστική βελτίωση και του συστήματος παραγωγής έργων με την άρση των θεσμικών και διοικητικών εμποδίων που παρατηρούνται στους εμπλεκόμενους φορείς.

Αναλυτικότερα με βάση την εγκύκλιο ο προγραμματισμός για το 2014-2020 εστιάζει:

● Στην προώθηση της χωρικής συνοχής, με στόχο την ισόρροπη ανάπτυξη για το σύνολο των Περιφερειών της χώρας, με ιδιαίτερη μέριμνα για τις περιοχές με γεωγραφικά μειονεκτήματα και τις αστικές περιοχές.

● Στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, μέσω της επιτάχυνσης της ένταξης της χώρας και των Περιφερειών της στο νέο, μεταβαλλόμενο ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο και στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, μέσα από αναβάθμιση, διεύρυνση και επέκταση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων σε εθνική, περιφερειακή και αστική κλίμακα,

● Στην ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας,

● Στην ενίσχυση της πρόσβασης και χρήσης τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών,

● Στην ανάπτυξη των παραγωγικών τομέων, με έμφαση στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

● Στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων ενδογενούς χρηματοδότησης των επενδύσεων, αλλά και στην ευρεία προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων.

● Στη βελτίωση των υποδομών, μόνο εκεί όπου εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαπιστωμένες ανάγκες.

Αλεξανδρής Πέτρος

Πηγή:www.agronews.gr