Μύθοι και αλήθειες για τα λιπαρά.

Γράφει η Φωτεινή Κοκκίνου, Διατροφολόγος, Διαιτολόγος

Ποια είναι η πρώτη λέξη που σας έρχεται στο μυαλό ακούγοντας λέξεις όπως χοληστερόλη, τριγλυκερίδια, παχυσαρκία, καρδιαγγειακά, υπέρταση και έχει σχέση με τη διατροφή; Η απάντηση;… τα λιπαρά και πολύ πιθανό… ο περιορισμός τους! Κι όμως… αν και η υγεία μας τα

τελευταία χρόνια είναι στενά συνδεδεμένη με τη μείωση των λιπαρών στη διατροφή μας, τα λίπη θα λέγαμε πως είναι μάλλον παρεξηγημένα, καθώς αποτελούν ένα από τα βασικά συστατικά της διατροφής μας που είναι απαραίτητα για … τη σωστή λειτουργία του οργανισμού. … Γιατί;

Τα λιπαρά και η ισορροπία

Τα λιπαρά αποτελούν ένα από τα τρία απαραίτητα βασικά θρεπτικά συστατικά της τροφής το οποίο παρέχει στο σώμα μας ενέργεια, δηλαδή θερμίδες. Εκτός όμως από θερμίδες, τα λιπαρά επιτελούν πολλούς και σημαντικούς ρόλους στο σώμα μας που έχουν να κάνουν είτε με τη δομή του είτε με τις λειτουργίες που διενεργούνται μέσα μας. Πιο συγκεκριμένα, αποτελούν το βασικό δομικό συστατικό των μεμβρανών των κυττάρων μας, ενώ παράλληλα, το λίπος προστατεύει τα όργανα και συμμετέχει στη ρύθμιση της θερμοκρασία του σώματός μας. Επιπρόσθετα, τα λιπαρά αποτελούν το βασικό συστατικό των αναπαραγωγικών ορμονών στο σώμα μας, συμβάλλουν στην απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών, ενώ ορισμένα είδη λιπαρών που μπορούμε να προμηθευθούμε μόνο από τη διατροφή είναι απαραίτητα για τη φυσιολογική ανάπτυξη και ωρίμανση του νευρικού, του ανοσοποιητικού και του αγγειακού μας συστήματος.

Λιπαρά και βάρος

Η διατήρηση φυσιολογικού βάρους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής αποτελεί έναν από τους βασικούς 'κανόνες' πρόληψης εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων όπως τα καρδιαγγειακά και τα λιπαρά είναι άμεσα συνδεδεμένα με το βάρος μας… γιατί; Συνήθως τα λιπαρά χαρακτηρίζονται και ως 'συμπυκνωμένη' μορφή ενέργειας, καθώς 1 γραμμάριο λίπους στο σώμα μας αποδίδει 9 θερμίδες, σε αντίθεση με τις πρωτεΐνες και τους υδατάνθρακες όπου κάθε γραμμάριο, αποδίδει 4 θερμίδες. Αυτός είναι και ο λόγος που τα λιπαρά, εδώ και χρόνια, συνδέονται με την αυξημένη πρόσληψη θερμίδων και την υπέρμετρη αύξηση βάρους. Παρόλα αυτά, όλο και περισσότερα επιστημονικά δεδομένα επιβεβαιώνουν πως η σύνδεση αυτή είναι μάλλον απλοϊκή. Έρευνες, για παράδειγμα, δείχνουν πως τα τελευταία 25 χρόνια, ενώ η αύξηση λιπαρών στην Ευρώπη μειώθηκε, τα ποσοστά υπέρβαρου και παχυσαρκίας αυξάνονται, γεγονός που υποδηλώνει πως το ζήτημα της παχυσαρκίας δεν έχει να κάνει μόνο με την πρόσληψη λίπους αλλά με πολλούς παράγοντες όπως τα γονίδια, η απουσία σωματικής δραστηριότητας αλλά και οι διατροφικές μας συνήθειες.

Λιπαρά και καρδιαγγειακή υγεία

Τα λιπαρά έχουν συνδεθεί άμεσα με την υγεία της καρδιάς, καθώς η ποιότητα και η ποσότητα των λιπαρών που καταναλώνουμε σχετίζεται με τα επίπεδα λιπιδίων του αίματος και κυρίως με την αύξηση της LDL χοληστερόλης γνωστής και ως 'κακής' χοληστερόλης. Η LDL χοληστερόλη είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά του λίπους στο σώμα μας από το συκώτι σε όλα τα όργανα και είναι συνδεδεμένη με το μηχανισμό δημιουργίας αθηρωματικής πλάκας. Η διαιτητική χοληστερόλη (δηλαδή η χοληστερόλη που βρίσκουμε σε τρόφιμα όπως αυγά, θαλασσινά και το συκώτι) από μόνη της φαίνεται να επηρεάζει σε μικρό ποσοστό τα λιπίδια του αίματος, ενώ παίζει σημαντικό ρόλο σε άτομα με αυξημένη ευαισθησία σε αυτή. Τα κορεσμένα λιπαρά, βρίσκονται σε ζωικής προέλευσης τρόφιμα, όπως το φρέσκο βούτυρο, το λίπος του κρέατος, τα πλήρη γαλακτοκομικά και τα αλλαντικά και η υπερβολική κατανάλωσή τους έχει συνδεθεί με την αύξηση των επιπέδων LDL χοληστερόλης του αίματος, ενώ στην ίδια κατηγορία ανήκουν και τα trans λιπαρά. Στην αντίπερα όχθη βρίσκονται τα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά. Τα ακόρεστα λιπαρά βρίσκονται σε τρόφιμα όπως φυτικά έλαια με κύριο αντιπρόσωπο το ελαιόλαδο, φυτικές μαργαρίνες και ξηρούς καρπούς και δεν σχετίζονται με την αύξηση της LDL χοληστερόλης, ενώ η μέτρια κατανάλωσή τους σχετίζεται με θετικά οφέλη για την υγεία της καρδιάς.

Η διατήρηση φυσιολογικού βάρους και των επιπέδων των λιπιδίων του αίματος σε φυσιολογικά όρια αποτελούν καθημερινή μέριμνα στην πρόληψη του διαβήτη, ενώ η ποιότητα των λιπαρών της διατροφής μας συνδέεται και με την πρόληψη διάφορων μορφών καρκίνου. Δεν είναι λοιπόν τα λιπαρά 'ο εχθρός' της υγείας μας αλλά οι ίδιες μας οι αποφάσεις. Η βάση μιας ισορροπημένης διατροφής στηρίζεται στο μέτρο και την ποικιλία της κατανάλωσης λιπαρών. Γνωρίζοντας το είδος των λιπαρών των τροφίμων που καταναλώνουμε και μαθαίνοντας να διαβάζουμε τις ετικέτες τροφίμων μπορούμε να απολαμβάνουμε τόσο τα υψηλής περιεκτικότητας όσο και τα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος τρόφιμα κάνοντας τους κατάλληλους συνδυασμούς μέσα στην ημέρα μας και εντάσσοντας πάντα τη σωματική δραστηριότητα ως τρόπο ζωής στην καθημερινότητά μας.

Πηγές: www.nutrimed.gr