Οι προθεσμιακές αγορές εκτοξεύουν τα τρόφιμα.

Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος επανέρχονται η διατροφική ασφάλεια και ο ρόλος των χρηματιστηρίων εμπορευμάτων σε αυτή. Οι ανησυχίες για την επάρκεια των τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο για δεύτερη φορά μέσα σε μια τετραετία έχουν αυξήσει τους επικριτές των επενδύσεων στα αγροτικά προϊόντα, με αποτέλεσμα η αμφισβήτηση να γίνεται εντονότερη.

Αποσύρονται ομαδικά από τα αγροτικά εμπορεύματα οι γερμανικές τράπεζες ως απάντηση στην κριτική για κερδοσκοπία.

Να σημειωθεί ότι μέχρι το 2000, η αγορά των προθεσμιακών συμβολαίων στα βασικά αγροτικά προϊόντα χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά από αγρότες και αγοραστές τροφίμων, που ήθελαν να διασφαλιστούν απέναντι σε τυχόν αλλαγές στην τιμή προϊόντων, όπως το σιτάρι και η ζάχαρη.

Στη συνέχεια, όμως, η κυβέρνηση Μπους ψήφισε νόμο για την απελευθέρωση της αγοράς, με

αποτέλεσμα να σημειωθεί μια σημαντική διείσδυση στην αγορά από χρηματιστηριακούς παίχτες που αναζητούσαν τρόφιμα, αλλά ήθελαν να κερδοσκοπήσουν από τις διακυμάνσεις των τιμών. Οι επενδυτές αυτοί, στην πραγματικότητα ποτέ δεν αγοράζουν ποσότητα αγροτικών προϊόντων, αλλά την υπόσχεση της μελλοντικής πώλησης και αγοράς τους.

Η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Γερμανίας

Πιο πρόσφατο παράδειγμα αμφισβήτησης της κερδοσκοπίας στην αγορά των τροφίμων, αποτελεί η απόφαση της επενδυτικής τράπεζας Commerzbank να αποσύρει τις επενδύσεις σε αγροτικά προϊόντα μέσω προθεσμιακών συμβολαίων. Συγκεκριμένα, η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Γερμανίας ανακοίνωσε την απόσυρση του επενδυτικού προϊόντος με την επωνυμία «ComStage ETF CBCommodity EWIndex TR». Σύμφωνα με το σχετικό δημοσίευμα της Ένωσης καταναλωτών Foodwatch στο Βερολίνο, η Commerzbank ανακοίνωσε ότι σταματά «επενδύσεις» σε βασικά αγροτικά προϊόντα, ως απάντηση στην κριτική που δέχονται οι τράπεζες σε όλο τον κόσμο για κερδοσκοπία στα τρόφιμα.

Θεσμικοί επενδυτές, αλλά και μικροεπενδυτές οδηγούν τις τιμές στα ύψη, με αποτέλεσμα να οξύνεται το πρόβλημα της πείνας σε όλο τον κόσμο και εκατομμύρια άνθρωποι να αντιμετωπίζουν τη φτώχεια, την εξαθλίωση, ακόμα και τον θάνατο.   

 «Όταν μια τράπεζα δεν είναι σίγουρη για το τι ζημιές προκαλούν οι επενδύσεις της, που αφορούν πρώτες ύλες, υπάρχει μόνο ένα υπεύθυνο βήμα: για προληπτικούς λόγους να μην προσφέρουν καν αυτό το προϊόν» δηλώνει ο Τίλο Μπόντε επικεφαλής της Foodwatch. Το παράδειγμα της Commerzbank πρέπει να το ακολουθήσουν και άλλες γερμανικές τράπεζες, υποστηρίζει ο Μπόντε.

Το φαινόμενο όμως δείχνει να εξαπλώνεται, αφού δύο γερμανικές τράπεζες, η Dekabank και η Landesbank στο κρατίδιο της Βάδης – Βυρτεμβέργης, έχουν ήδη δηλώσει την πρόθεσή τους να αποσυρθούν από προθεσμιακά συμβόλαια που αφορούν αγροτικά προϊόντα.

Την πρόθεσή της να εξετάσει την προσφορά της σε αυτό τον τομέα, δήλωσε και η Deutsche Bank. H νέα ηγεσία της τράπεζας προτίθεται να συστήσει μια επιτροπή, που θα αναλύσει τις επιπτώσεις στην αύξηση τιμών των αγροτικών προϊόντων. Η Foodwatch με έκθεσή της και ανοιχτή επιστολή στον μέχρι πρότινος πρόεδρο της Deutsche Bank, Γιόζεφ Άκερμαν, είχε επισημάνει το πρόβλημα.

Σύμφωνα με παλαιότερο αφιέρωμα του περιοδικού Spiegel για την πείνα, οι φτωχοί σε όλο τον κόσμο δαπανούν το 70% του πενιχρού εισοδήματός τους στην αγορά τροφίμων, ενώ ο αριθμός των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο που υποφέρουν από πείνα ξεπερνά το δισεκατομμύριο.

Βέβαια αρκετοί αναλυτές στηριζόμενοι στα στοιχεία για υψηλή παραγωγή και σταθεροποίηση των τιμών του ρυζιού, το οποίο είναι ένα εμπόρευμα με ιδιαίτερη σημασία, κυρίως στις ασιατικές χώρες, οδηγούνται στη σκέψη ότι δεν θα υπάρξει επί της ουσίας σοβαρό πρόβλημα.

Ένας άλλος λόγος που περιορίζει τις ανησυχίες είναι το γεγονός ότι η παραγωγή εγχώριων ειδών πρώτης ανάγκης στην Αφρική έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία  πέντε χρόνια, αφού οι χώρες βελτιώνουν τη διατροφική τους ασφάλεια. Επίσης, η παγκόσμια ζήτηση είναι λιγότερο ισχυρή από το 2007-2008 εξαιτίας των επιπτώσεων της πιστωτικής κρίσης και οι κυβερνήσεις αποφεύγουν τις απαγορεύσεις εξαγωγών και τις πανικόβλητες αποθεματοποιήσεις.

Μπλόκο από G20 στις υψηλές τιμές των τροφίμων

Αντίδραση αναμένεται από τους G20, σε μια προσπάθεια να μην επαναληφθούν λαϊκές εξεγέρσεις με αίτημα τη διατροφική ασφάλεια, ανάλογες με αυτές των προηγούμενων ετών. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι G20 είναι έτοιμοι να παρέμβουν, μετά από τη χειρότερη ξηρασία των ΗΠΑ τον τελευταίο μισό αιώνα, που κατέστρεψε καλλιέργειες των μεγαλύτερων εξαγωγών γεωργικών προϊόντων στον κόσμο.

Οι G20 σκοπεύουν να πραγματοποιήσουν τηλεδιάσκεψη στις 27 Αυγούστου για να συζητήσουν τη διεξαγωγή συνάντησης, που θα λάβει χώρα στα τέλη Σεπτεμβρίου ή στις αρχές Οκτωβρίου, σύμφωνα με τέσσερις ανεπίσημες πηγές. Οι αξιωματούχοι του μπλοκ τονίζουν με έμφαση ότι η προγραμματισμένη συνάντηση δεν είναι ένδειξη πανικού. Αντιθέτως, σημειώνουν ότι έχει σκοπό να αποτραπεί η εφαρμογή πολιτικών, όπως οι περιορισμοί στις εξαγωγές και η αποθεματοποίηση, που το 2007-2008 είχαν μετατρέψει την έλλειψη αγροτικών προϊόντων στην πρώτη μεγάλη κρίση τροφίμων 30 χρόνων, με κοινωνικές διαδηλώσεις σε δεκάδες χώρες.

Ο ΟΗΕ πιθανότατα θα χρησιμοποιήσει τη συνάντηση για να ξεκινήσει μια διεθνή διαβούλευση σχετικά με την πολιτική στα βιοκαύσιμα, και ειδικότερα για να ζητήσει από τις ΗΠΑ και την ΕΕ να καταργήσουν τον καθορισμό κυβερνητικών στόχων παραγωγής. Οι αναλυτές ανησυχούν όλο και περισσότερο, καθώς το κόστος του καλαμποκιού, της σόγιας και του σιταριού έχει εκτιναχθεί 30%-50% από τον Ιούνιο.

Μέτρα και από την Παγκόσμια Τράπεζα

Έτοιμη να παράσχει βοήθεια στα κυβερνήσεις ώστε να αντιμετωπίσουν τις αυξήσεις των τιμών σε βασικά διατροφικά αγαθά που θέτουν τους φτωχότερους πολίτες σε κίνδυνο, δηλώνει η Παγκόσμια Τράπεζα. « Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε οι βραχυπρόθεσμες αυξήσεις στις τιμές να των τροφίμων να έχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες για τους πιο φτωχούς και ευάλωτους», αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση ο πρόεδρος της Τράπεζας Τζιμ Γιονγκ Κιμ.

Άλλωστε, σύμφωνα με τον ίδιο, η Παγκόσμια Τράπεζα έχει καταρτίσει μια σειρά προγραμμάτων για να βοηθήσει τις κυβερνήσεις εάν η κατάσταση επιδεινωθεί, που αφορούν –μεταξύ άλλων- αύξηση των επενδύσεων στον πρωτογενή τομέα, αν και δεν υπάρχει ακόμα κάποια ένδειξη ότι θα σημειωθούν μεγάλες ελλείψεις σε βασικά είδη διατροφής.

Κατσένιος Νίκος

Πηγή:www.agronews.gr