Ο Λαχανόκηπος σας.

Ένα ιδιωτικό μποστάνι όχι μόνο καλύπτει τις ανάγκες σας για φρέσκα και υγιεινά λαχανικά, αλλά στολίζει και τον κήπο με πρωτότυπο και οικολογικό τρόπο. Ακολουθήστε τις οδηγίες των ειδικών και σχεδιάστε το δικό σας. Τα λαχανικά είναι –ή θα έπρεπε να είναι– η βασική τροφή μιας οικογένειας. Καθώς σήμερα όλο και λιγότερος κόσμος έχει το χρόνο ή το χώρο να καλλιεργήσει τα λαχανικά του και τα φρούτα του, η καλλιέργεια ορισμένων εδώδιμων φυτών σε μικρά ιδιωτικά μποστάνια, με μοντέρνο και καλαίσθητο σχεδιασμό, γίνεται όλο και περισσότερο δημοφιλής. Στις παρακάτω γραμμές θα βρείτε τρόπους να σταματήσετε να κρύβετε το λαχανόκηπο στο πίσω μέρος του σπιτιού και, αντίθετα, να τον αναδείξετε και να τον επιδεικνύετε με υπερηφάνεια στους φίλους σας.

Ο σχεδιασμός
Στον κήπο
Δεν είναι απαραίτητο να διαθέτετε ένα μεγάλο χώρο στον κήπο για την καλλιέργεια των αγαπημένων σας λαχανικών. Αρκούν κάποιες γωνιές που να πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως είναι η επαρκής έκθεση στον ήλιο, τουλάχιστον για μερικές ώρες την ημέρα, η προστασία από τους δυνατούς ανέμους και η καλή στράγγιση του εδάφους. Καλό θα ήταν επίσης η συγκεκριμένη γωνιά να
προστατεύεται από τυχόν εισβολείς, όπως οι γάτες και οι σκύλοι, με ένα φυσικό εμπόδιο ή τεχνητό φράχτη (π.χ. ξύλινο), ύψους τουλάχιστον 90 εκατοστών. Αφού επιλέξετε το χώρο, σχεδιάστε στο έδαφος 4-6 τετράγωνα, διαστάσεων 90x90 εκ., σε καθένα από τα οποία θα φιλοξενηθεί και ένα διαφορετικό είδος λαχανικού. Ανάμεσά τους αφήστε διαδρόμους πλάτους 30-90 εκ., ανάλογα με το χώρο που έχετε διαθέσιμο. Αυτή η γεωμετρική σχεδίαση θα βάλει σε τάξη και θα ομορφύνει το λαχανόκηπό σας. Κάθε τετράγωνο μπορεί να χωριστεί και σε διαγώνια τμήματα, αν το επιθυμείτε, δίνοντας μεγαλύτερη ποικιλία στην εμφάνισή του. Σε κάθε περίγραμμα τετραγώνου μπορείτε να φυτέψετε μια γραμμή από ένα χαμηλό θάμνο, όπως το «τσιμισίρι» (Buxus sempervirens), που θα πλαισιώνει χειμώνα-καλοκαίρι το γυμνό κατά περιόδους έδαφος και θα το στολίζει. Επίσης, μπορείτε να εναλλάσσετε τις γραμμές των λαχανικών σας με αρωματικά πολυετή φυτά, όπως είναι η μέντα, ο δυόσμος, η ρίγανη, το θυμάρι, η λεβάντα, το δενδρολίβανο και τόσα άλλα. Όλα αυτά ανήκουν επίσης στον κήπο της κουζίνας και είναι εξίσου χρήσιμα στο νοικοκυριό. Εάν θέλετε να «εγκιβωτίσετε» το χώμα στα τετράγωνα, για να είναι λίγο πιο ψηλά από τους διαδρόμους, είτε γιατί δεν έχετε αρκετό βάθος χώματος είτε για καλλωπιστικούς λόγους, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε δοκάρια από εμποτισμένη ξυλεία, πλάτους 12-15 εκ., τα οποία θα στηριχθούν με κάποια εγκάρσια δεσίματα, πάνω στα οποία θα «πατήσει» το μίγμα του χώματος για τη φύτευση των λαχανικών. Κοντά στο λαχανόκηπο φροντίστε να υπάρχει ένας μικρός αποθηκευτικός χώρος για τα σκαλιστήρια, τα οργανικά σας λιπάσματα, τα γάντια σας, καθώς και μια μικρή βρύση για να πλένετε τα εργαλεία σας και τις γαλότσες σας πριν μπείτε μέσα στο σπίτι.

Στη βεράντα
Μπορείτε να καλλιεργήσετε εύκολα τα αγαπημένα σας λαχανικά σε πήλινες, ξύλινες ή και πλαστικές γλάστρες. Υπάρχουν τόσο όμορφες γλάστρες που, εάν κάνετε πετυχημένους συνδυασμούς με τα φυτά που θα φυτέψετε, μπορούν να δώσουν ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον αποτέλεσμα. Υπάρχουν στην αγορά, για παράδειγμα, ξύλινες γλάστρες σαν καφάσια, τετράγωνες, μήκους πλευράς 1 μ. και ύψους 30-60 εκ., στις οποίες μπορείτε να συνδυάσετε καλλωπιστικά αειθαλή φυτά, που θα τα φυτέψετε ανάμεσα στα λαχανικά σας, για να μη μένει γυμνό το χώμα όταν δεν καλλιεργείτε τα λαχανικά της εποχής. Επειδή η καλή αποστράγγιση παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, φροντίστε οι γλάστρες σας να διαθέτουν οπωσδήποτε οπή αποστράγγισης. Πριν ξεκινήσετε τη φύτευση, τοποθετήστε χαλίκια, βοτσαλάκια ή μικρά κομμάτια από σπασμένες κεραμικές γλάστρες στον πάτο της γλάστρας, σε ύψος μέχρι 5-10 εκ. Γεμίστε τη στη συνέχεια με ένα καλό μίγμα χώματος, πλούσιο σε οργανική ουσία, που θα το αναζητήσετε στα γεωπονικά καταστήματα από τους ειδικούς γεωπόνους. Το χώμα που θα χρησιμοποιήσετε θα πρέπει να είναι σε σφραγισμένη συσκευασία με επωνυμία και οπωσδήποτε απολυμασμένο.

Πρακτικές συμβουλές
Προετοιμασία του εδάφους
Σκαλίστε με ένα σκαλιστήρι το έδαφος που ετοιμάζετε για τον παραγωγικό σας κήπο, ώστε να αφρατέψει. Προσθέστε αρκετή οργανική ουσία, δηλαδή μαύρο χώμα, απολυμασμένο και σφραγισμένο σε σακιά, ώστε να έχετε ένα υγιές υπόστρωμα χωρίς παράσιτα. Φυλάξτε λίγο από τα χώμα σε μια άκρη.

Σπορά
Ανοίξτε το σακουλάκι με τους σπόρους του λαχανικού που σκοπεύετε να φυτέψετε και, με το χέρι, ρίξτε τους σαν να περιχύνετε τρούφα σε ένα γλυκό, αλλά ακόμα πιο αραιά, σε απόσταση 5-10 εκ. μεταξύ τους. Από πάνω περιχύστε με το χέρι μια ελαφριά στρώση, σε πάχος 1,5-3 εκ., με το χώμα που φυλάξατε.

Άρδευση
Στη συνέχεια, ποτίστε με ένα ψεκαστήρι για το σιδέρωμα των ρούχων –και όχι με το λάστιχο–, ώστε να μην παρασυρθεί όλος ο σπόρος σε μια πλευρά. Η ομοιόμορφη διαβροχή από το ψεκαστήρι θα διατηρήσει το σπόρο στη θέση του και το νερό θα τον φέρει σε επαφή με το χώμα. Αργότερα μπορείτε να εγκαταστήσετε ένα αυτόματο πότισμα με σταλακτηφόρο σωλήνα, για τη συχνότερη και συστηματικότερη άρδευση των λαχανικών σας.

Μεταφύτευση και απομάκρυνση ζιζανίων
Κάποια φυτά, ιδιαίτερα τα χειμερινά λαχανικά, θα χρειαστούν μεταφύτευση όταν έχουν βγάλει τα 4 πρώτα φύλλα. Αυτό πρέπει να γίνει για να έχουν περισσότερο χώρο να μεγαλώσουν. Μετά τη μεταφύτευση, ποτίστε καλά, έτσι ώστε να έρθει η ρίζα σε καλή επαφή με το χώμα. Τα ζιζάνια που θα βγαίνουν γύρω από τα λαχανικά θα πρέπει να αφαιρούνται τακτικά με ξερίζωμα, έτσι ώστε να μη μεγαλώνουν εις βάρος των λαχανικών και να τα ανταγωνίζονται σε τροφή και σε νερό.

Οι συνδυασμοί
Οποιαδήποτε λαχανικά επιλέξετε να φυτέψετε, εάν τα συνδυάσετε μεταξύ τους σωστά, μπορείτε να δημιουργήσετε μια πολύ ενδιαφέρουσα γωνιά με ιδιαίτερη και πρωτότυπη αισθητική. Από τα πιο διακοσμητικά λαχανικά του καλοκαιριού είναι η αγκινάρα, την οποία, αν φυτέψετε τώρα, θα σας ανταμείψει με τα μεγάλα διακοσμητικά της φύλλα. Το λάχανο, το μπρόκολο και το κουνουπίδι έχουν επίσης διακοσμητικό χαρακτήρα, αλλά φυτεύονται το φθινόπωρο, για να τα συλλέξουμε το χειμώνα. Ιδιαίτερα το κόκκινο λάχανο δίνει στον κήπο χρώμα και όγκο. Σε περίπτωση που ο λαχανόκηπος γειτνιάζει με κάποια κάγκελα ή συρματόπλεγμα, μπορείτε να φυτέψετε στη βάση τους φασολάκια ή κολοκύθια διακοσμητικά (τα οποία δεν τρώγονται όμως) σε διάφορα χρώματα, που θα τα βοηθήσετε να σκαρφαλώσουν και να καλλωπίσουν το χώρο με τους πολύχρωμους καρπούς τους. Εάν δεν έχετε κάγκελα, μπορείτε να τα στηρίξετε σε τρίποδα από καλάμι, καθώς και άλλα φυτά, όπως η ντομάτα. Η φράουλα, που μπορείτε αυτή την εποχή να τη βρείτε στα φυτώρια έτοιμη σε γλαστράκι και να τη φυτέψετε αμέσως στον κήπο, μπορεί σε σύντομο χρονικό διάστημα να καλύψει μεγάλη επιφάνεια εδάφους, δημιουργώντας μια καταπράσινη γωνιά. Λόγω της ταχύτατης ανάπτυξής της, καλό είναι να φυτεύεται μόνη της, σε ένα από τα τετράγωνα που θα σχεδιάσετε στο λαχανόκηπό σας, για να μη «φάει» τα υπόλοιπα λαχανικά. Είναι ιδανική για σκιερούς προσανατολισμούς, κάτω από μπαλκόνια, δέντρα ή πιλοτές. Άλλα είδη ανθεκτικά στη σκιά είναι η μέντα και ο δυόσμος, που πολλαπλασιάζονται με μεγάλη ταχύτητα, οπότε θα πρέπει και αυτά να τα έχετε σε περιορισμένο χώρο, απομονωμένα από άλλα φυτά. Μαζί με τα λαχανικά και τα αρωματικά, μπορείτε να φυτέψετε και πολλά ετήσια ανθοφόρα, που θα ζωντανέψουν με τα χρώματά τους το χώρο γύρω από το λαχανόκηπο. Ο κατηφές (Tagetes erecta), ειδικά, εκτός από το έντονο χρώμα του, σε αποχρώσεις του κίτρινου και του πορτοκαλί, δίνει και μια επιπλέον προστασία από τα βλαβερά παράσιτα που μπορούν να προσβάλουν τα λαχανικά σας.

Δημιουργική παιδική απασχόληση
Εάν υπάρχουν παιδιά στο σπίτι, δώστε τους τη χαρά να φυτέψουν τα δικά τους λαχανικά, επιλέγοντας αυτά που μεγαλώνουν γρήγορα και παράγουν σύντομα τον καρπό τους, χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις. Μερικά από αυτά είναι τα φασόλια, οι φακές, τα μπιζέλια, το μαρούλι, το σπανάκι και τα ραπανάκια.

Επιλέγοντας σωστά
Μπορείτε να προμηθευτείτε σπόρους ή έτοιμα μικρά φυντάνια, που θα τα βρείτε αυτή την εποχή στα ειδικά καταστήματα με είδη κήπου. Εάν επιλέξετε να σπείρετε, οι σπόροι των λαχανικών που θα αγοράσετε θα πρέπει να είναι σε σφραγισμένο φακελάκι, όπου θα πρέπει να αναγράφεται η ημερομηνία παραγωγής και η ημερομηνία λήξης, τις οποίες πρέπει πάντα να ελέγχετε. Όσο πιο φρέσκος είναι ο σπόρος, τόσο μεγαλύτερο ποσοστό βλαστικότητας έχει. Οι σπόροι έχουν διάρκεια βλαστικότητας από 1 έως 4 έτη, ανάλογα με το είδος. Οι σπόροι της ντομάτας και της πιπεριάς, για παράδειγμα, έχουν διάρκεια ζωής έως 3 χρόνια, ενώ το καρπούζι, το πεπόνι και η μελιτζάνα 5 χρόνια. Έτσι, μπορείτε να φυλάξετε σπόρο και για την επόμενη βλαστική περίοδο, εάν δεν σας φτάνει ο χώρος που έχετε για να φυτέψετε όλο το περιεχόμενο από το σακουλάκι, αρκεί να διατηρηθεί σε ένα μέρος με σταθερή θερμοκρασία, υγρασία και σκοτάδι. Για την ανοιξιάτικη σπορά των θερινών λαχανικών σας, θα πρέπει οι θερμοκρασίες να έχουν ανέβει πάνω από τους 12°C και να έχει περάσει ο κίνδυνος όψιμου παγετού. Εκείνη την περίοδο μπορείτε να φυτέψετε τα παρακάτω λαχανικά: το αγγούρι, το καρπούζι, το κολοκυθάκι, την μπάμια, το πεπόνι, το φασόλι, τη μελιτζάνα, την πιπεριά (την καυτερή κόκκινη και τη γλυκιά πράσινη ή κόκκινη) και την ντομάτα. Ειδικά για τη σπορά της πιπεριάς, χρειάζεται τουλάχιστον 15°C, ενώ η άριστη θερμοκρασία είναι 21-25°C. Η διάρκεια από τη σπορά έως και τη συγκομιδή αυτών των λαχανικών είναι από 3-5 μήνες. Η αγκινάρα και το σπαράγγι είναι πολυετή φυτά, οπότε μπορείτε να τα φυτέψετε όποτε θέλετε. Στο τέλος του καλοκαιριού με αρχές φθινοπώρου μπορείτε να φυτέψετε για τη χειμερινή σας συγκομιδή τα παρακάτω λαχανικά: το κρεμμύδι, το σκόρδο, το πράσο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το σπανάκι, το μαρούλι, το λάχανο, το μπρόκολο, το καρότο, το μαϊντανό, το ραπανάκι, το μπιζέλι και το κουνουπίδι, κάνοντας μία μεταφύτευση μέσα στην περίοδο από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Οκτώβριο. Καλή επιτυχία και... καλή όρεξη!